Jedną z najważniejszych postaci w historii Algierii jest… były piłkarz. Jednak mówienie o Ahmedzie Ben Belli tylko jako sportowcu byłoby spłyceniem. Był on bowiem ojcem niepodległości Algierii i pierwszym prezydentem tego afrykańskiego kraju.
Ahmad Ben Bella– biogram
- Pełne imię i nazwisko: Ahmad Ben Bella
- Data i miejsce urodzenia: 25 grudnia 1916, Maghnijja, Algieria
- Data i śmierci urodzenia: 11 kwietnia 2012 Algier, Algieria
- Wzrost: 177 cm
- Pozycja: Pomocnik
Historia i statystyki kariery
Kariera klubowa
- SVH Belle de Mai – brak danych
- Château Gombert – brak danych
- Olympique Marsylia – 1 występ w Pucharze Francji, przeciwko FC Antibes (29 kwietnia 1940) – strzelił bramkę
- IRB Maghnia – brak danych
Dzieciństwo
Ahmed Ben Bella przyszedł na świat w święto narodzenia Jezusa Chrystusa w 1916 roku. Choć inne źródła piszą o tym, że urodził się w 1918 lub 1919 roku. Ahmed wychowywał się w rodzinie, w której jego ojciec był rolnikiem i drobnym przedsiębiorcą. Sam chłopiec wychowywał się w rodzinie islamskiej nurtu sufickiego. Ben Bella mieszkał w Maghnii, w mieście, które jest zlokalizowane niedaleko marokańsko-algierskiej granicy.
Po I wojnie światowej algierskie dzieci przyglądali się grę w szmaciankę francuskich osadników. Spodobało się to niektórym z nich. W tym gronie musiał być przyszły prezydent Algierii.
Jako nastolatek Ben Bella ukończył francuską szkołę podstawową, a potem z powodzeniem uczył się w szkole ponadpodstawowej w Tlemcen (francuska nazwa Tilimsan). Było to centrum konserwatywnej myśli religijnej islamu. W Tlemcen Ben Bella po raz pierwszy dowiedział się o dyskryminacji rasowej. Wówczas zetknął się z ruchem nacjonalistycznym. Ben Bella nie ukończył za to szkoły średniej.
Nikt nie pytał mnie, czy jestem Europejczykiem, czy Algierczykiem. Za sukcesy i porażki odpowiadałem tylko przed sobą
Ahmed Ben Bella o czasach licealnych
II wojna światowa
W trakcie II wojny światowej walczył we francuskiej armii, za co otrzymał w tamtym kraju Krzyż Wojenny i Medal Wojskowy. Ben Bella otrzymał Krzyż Wojenny za wyjątkową obsługę stanowiska przeciwlotniczego podczas niemieckiej inwazji. Mężczyzna został wcielony do armii Francji już w 1936 roku. Ben Bella podczas II wojny światowej sprawował funkcję podoficera.
Ben Bella to bohater wojenny. Wojak pokazał swoje męstwo w trakcie bitwa pod klasztorem Monte Cassino. Ben Bella we Włoszech przeciągnął swojego rannego dowódcę w bezpieczne miejsce. Następnie przyszły prezydent Algierii przejął dowodzenie nad wojskiem. Za tą postawę Ben Bella z rąk generała de Gaulle’a Medal Wojskowy. W podzięce za poświęcenie francuski mąż stanu pocałował w oba poliki bohatera z pola bitwy.
W trakcie II wojny światowej Ben Bella stał się jednym z przywódców algierskiego ruchu niepodległościowego. Popularność w Algierii zyskał po maju 1945 roku.
Algierscy mężczyźni wierzący w Allaha w 1944 roku zyskali prawa wyborcze. Rok później zezwolono na ich manifestacje, lecz jedynie w przypadku, gdy w rękach Algierczyków będzie noszona trójkolorowa flaga Francji. Zaraz po zakończeniu potyczek wojennych Algierczycy wyszli na ulice Setifu (miasto w Algierii), by protestować przeciw francuskiej kolonii. Manifestanci domagali się wyzwolenia swojego państwa z rąk ich zdaniem okupanta.
Jednym z liderów antyfrancuskiego ruchu ogłoszono Ferhata Abbasa. Mężczyzna to założyciel Algierskiej Unii Ludowej, która głosiła hasła równości praw Francuzów i Algierczyków, lecz z zachowaniem jednocześnie kultury i języka Algierii.
W maju 1945 roku w miastach Setif i Germa dokonano masakry na ludności algierskiej. Odwet ze strony algierskiej wykonano natychmiastowo. Tłum zaatakował francuskich osadników, mordując przy tym 88 osób. Natomiast wszystko zaczęło się od świętowania zakończenia II wojny światowej i pochodów niepodległościowych Algierczyków…
Doszło do walk, znanych obecnie jako powstanie w Algierii z 1945 roku. Według szacunków z francuskich rąk zamordowano ok. 1 200 Algierczyków.
Gra dla francuskich ekip
Niektóre źródła piszą o grze przyszłego prezydenta Algierii dla drużyn z Francji w latach 30. i 40. XX wieku dla SVH Belle de Mai oraz Château Gombert.
W 1940 roku Ben Bella zagrał dla Olympique Marsylia. W meczu Pucharu Francji przeciwko ekipie FC Antibes strzelił gola. Ben Bella występował jako środkowy obrońca lub gracz środka pola. Olympique wygrało starcie bagatela 9:1. Miał nawet lukratywną ofertę z francuskiej drużyny, lecz z niej nie skorzystał. Jednak Ben Bella bardziej kochał swój kraj.
Olympique Marsylia płaciła bardzo dobrze. wierzyli we mnie. miałem w tym klubie przyszłość
Ahmed Ben Bella w wywiadzie z 1981 roku
Ben Bella grał nie tylko dla Olympique Marsylia w czasach wojennych. Wiadomo, że pomocnik występował także dla francuskiej drużyny wojskowej. Po zakończeniu wojennej zawieruchy podoficer nie kontynuował przygody z futbolówką.
Lata powojenne
W maju 1945 roku Ben Bella wykonał zwrot ku polityce. Stał się członkiem dwóch ugrupowań: Partia Algierskich Ludzi (PPA) i Ruch na rzecz Triumfu Wolności Demokratycznych (MTLD). Tą drugą zawiadywał Messali Hadj, obecnie zwany ojcem algierskiej nacjonalizmu.
Dwa lata po II wojnie światowej Ben Bella rozpoczął przygodę jako radny miasta Maghnia. W 1949 roku mężczyznę oskarżono o napad na pocztę w Oranie. Ben Bella miał rzekomo ukraść pieniądze, by sfinansować ugrupowanie Organisation Spéciale. Była to tajna algierska grupa, której członkowie stosowali przemoc. Wszystko w imię niepodległości własnego kraju.
Oskarżony w czasie rabunku mógł przebywać w Algierze. Mimo to byłego piłkarza OM uznano za winnego, przez co osądzono go na siedem lat. Długo w więzieniu Ben Bella nie wytrzymał. Wybrał wolność, choć taką nielegalną.
Były piłkarz po prostu uciekł z więzienia. Mężczyzna z północnej Afryki dotarł na wschód Afryki. Ben Bella trafił do egipskiego Kairu. Tam poznał bojownika na rzecz niepodległości Egiptu, późniejszego prezydenta Egiptu Gamala Abdel Nasera. To właśnie w Egipcie Ben Bella stanął po stronie socjalistycznych ideologii naseryzmu i panarabizmu, doktryny łączące w sobie zjednoczenie wszystkich ludów arabskojęzycznych. Dzięki pobytowi na wschodzie były zawodnik francuskich ekip nauczył się mówić w języku arabskim.
Wojna algierska
1 listopada 1954 roku wybuchła wojna algierska pomiędzy siłami francuskimi a algierską organizacją Front Wyzwolenia Narodowego (FLN). Założenie FLN poprzedzała organizacja Rewolucyjny Komitet Jedności i Działania (CRU), w której działał mi.in. Ben Bella. Wojna rozpoczęła się po publikacji Deklaracji z 1 listopada 1954 roku, która obejmowała zachętę dla Algierczyków do działań zbrojnych. Ta deklaracja jest uznawana za jeden z aktów niepodległościowego apelu. FLN założono w konspiracji na terenie Szwajcarii.
W trakcie wojny Ben Bella koordynował działania z Kairu w zewnętrznym regionie wojskowym. Były oficer francuskiego wojska miał zbierać fundusze, a także zorganizować materiały dla nowej armii.
W październiku 1956 roku Ben Bella znów trafił do niewoli. Tym razem wraz z „historycznymi przywódcami” (Hocinem Ait Ahmedem, Mohamedem Boudiafem, Abdelkrim Khiderem, Rabihem Bitatem i Mostefą Lacherafem) został porwany przez Francuzów w drodze z Maroka do Tunezji. W tzw. międzyczasie negocjował z francuskim premierem Guyem Molletem. Wcześniej były piłkarz uchronił dwóch zamachów na swoje życie. Jeden odbył się w Kairze, a drugi w libijskim Trypolisie. Ostatecznie Ben Bella nie zginął, lecz trafił do więzienia. Francuzi wypuścili go na wolność dopiero w 1962 roku. Jednak były to zupełne inne czasy dla Algierii.
Pobyt w więzieniu mógł tylko przyczynić się do popularności Ben Belli. Stał się więźniem politycznym. W 1962 roku Algieria zyskała niepodległość. Pierwszym premierem tego kraju był Ben Bella.
Trwały negocjacje między konserwatystami a socjalistami, kto ma zdobyć władze w Algierii. Górą w starciu okazali się socjaliści. 15 września 1963 roku Ahmed Ben Bella został prezydentem Algierii. Łączył stanowiska premiera i prezydenta, ale też naczelnego wodza czy ministra spraw wewnętrznych.
Drużyna FLN
W latach 50. i 60. XX wieku Algieria miała nieformalną reprezentację. Nazywała się ona drużyna FLN. Ekipa „wyzwolenia narodowego” reprezentowała całą Algierię. Aprobatę ekipie dał Ben Bella, mimo że był na wygnaniu. Więzień sądził tak, jak inni afrykańscy przywódcy, że piłka nożna to symbol wolności i równości Afryki wobec Europy.
Za twórcę ekipy FLN uważa się Mohamedem Boumezraga, przywódcę FLN. Skorzystał on ze swoich kontaktów, zwerbował czołowych algierskich graczy z Francji, którzy opuścili kraj nad Sekwaną, by pojechać do Tunezji. Właśnie w tym państwie 14 lipca 1958 roku utworzono drużynę narodową Algierii. Był to jasny symbol w wojnie algiersko-francuskiej.
Ogółem ekipa FLN mimo walk o niepodległość zagrała około 90 spotkań w ciągu czterech lat. Spotkało się z negatywną reakcją Francuzów i FIFA. Część algierskich graczy, która chciała dołączyć z Francji, do nowo tworzącej się drużyny narodowej trafiła do aresztu. Drużyna FLN była jasnym sygnałem, że Algieria chce niepodległości, a błogosławieństwo Ben Belli w tym pomogło.
Ben Bella jako prezydent
Więzień polityczny to nie zawsze dobry wybór na prezydenta kraju. Tak mogli pomyśleć Algierczycy, gdy wojna graniczna z Maroko o region Kabyle zakończył się niepowodzeniem dla nowopowstałego kraju. Wówczas Ben Bella stracił poparcie wysokich oficerów. Krytykowano też powolność reform wprowadzanych przez prezydenta. Do tego prezydent Algierii musiał rozwiązywać problemy związane z opozycją we własnej partii oraz próbą zamachu na Mohameda Khemistiego, ministra spraw zagranicznych w rządach Ben Belli. Sen z powiek prezydentowi spędzały konflikty z sąsiadami, wysokie bezrobocie i niski przyrost naturalny.
Opozycjoniści próbowali zwalczać prezydenta Algierii. Wśród żądań było rozpisanie nowych wyborów parlamentarnych, zmianie polityki fiskalnej czy odłożeniu reformy polityki rolnej. Ben Bella próbował reformować FLN, w której zajmował stanowisko sekretarza generalnego.
Kamyczkiem do ogródka głowy państwa było wprowadzenie kary śmierci dla działalność antypaństwową, co było de facto walką z opozycją. Żołnierzom nie spodobało się to, że płk Mohammed Chaabani, przywódca antyrządowej rebelii skończył na stryczku.
Utrata władzy
19 czerwca 1965 roku pułkownik Huari Bumedien dokonał bezkrwawego zamachu stanu. Wykorzystał on niezadowolenie społeczeństwa z rządów Ben Belli (np. wojskowych czy rolników). Czarę goryczy o końcu jego błyskotliwej kariery przesądziła reforma sił wojskowych. Wprowadzono wtedy milicję, jako przeciwwagę do wojska.
Algierczycy bardzo spokojnie przyjęli wiadomość o areszcie Ben Belli. Mimo że widzieli sceny jak z filmu. Dosłownie. Zwykli mieszkańcy Algierii nie zorientowali się w sytuacji, gdyż w tym samym czasie co areszt dla Ben Belli kręcono zdjęcia do filmu „Bitwa o Algier”.
Prezydent Algierii w latach 1962-1965 powrócił do Algierii w latach 80. Wtedy i w latach 90. próbował namieszać na scenie politycznej. Jednak jego próby zakończyły się fiaskiem.
W 1982 roku Ben Bella mógł cieszyć się debiutu reprezentacji Algierii na Mistrzostwach Świata. Niepodległy kraj afrykański dokonał sensacji na otwarcie Mundialu. Debiutant Algieria pokonał 2:1 mistrzów Europy RFN. Co więcej była, to pierwsza wygrana afrykańskiego zespołu nad europejską reprezentacją w historii MŚ. Ben Bella jako piłkarz, ale przede wszystkim przywódca FLN, który niezwykle entuzjastycznie podszedł do powstania reprezentacji narodowej Algierii. Reprezentacja Niemiec Zachodnich zmieniła hańbę w sukces, gdyż ostatecznie podopieczni Juppa Derwalla zdobyli srebrne medale.
Ahmed Ben Bella – pamięć o nim
W Oranie znajduje się Aéroport international d’Oran Ahmed Ben Bella. Jest to jedno z największych lotnisk w Algierii i swoisty hołd dla ojca niepodległości tego afrykańskiego kraju.
Ben Bella to niejedyny były piłkarz Olympique Marsylia, który wkroczył na polityczne salony. Od 2018 roku najsłynniejszy Liberyjczyk George Weah jest prezydentem swojego państwa. Zdobywca Złotej Piłki grał dla „Olimpijczyków” w latach 2000-2001.
Człowiek śródziemnomorski o wyglądzie amanta, otwartym umyśle, wytworny i elegancki. Tak oceniano Ben Bellę. O jego roli świadczy, że po jego śmierci w wieku 93 lat, w 2012 roku podjęto decyzję o ośmiodniowej żałobie narodowej. Piłkarz, socjalista, wieloletni więzień — w życiu Ben Belli działo się dużo, sądzono o nim różnie, ale bohaterem jest od czasów swojej dorosłości aż do końca świata.
Źródła
- Ks. A. Romejko „Elity władzy we współczesnej Algierii” w: „Forum politologiczne – Tom 7, 2008”
- https://academic-accelerator.com/encyclopedia/setif-and-guelma-massacre
- https://leftinparis.org/people/ahmed-ben-bella/
- https://www.rsssf.org/tablesa/alg-fln-intres.htm
- https://www.footballiscominghome.info/hosting/ben-bella-dies/
- https://www.footballiscominghome.info/hosting/ben-bella-dies/
- https://en.wikipedia.org/wiki/FLN_football_team
- https://www.france24.com/en/20160408-how-football-helped-liberate-algeria-france-colonialism-independence
- https://www.ohaime-passion.com/joueurs/fiche-425-ahmed-ben-bella.html
- https://thetemporalwisdom.wordpress.com/2016/11/13/ahmed-ben-bella-consolidating-football-and-politics/
- https://kapuscinski.info/podroze-z-herodotem-odcinek-23/
- https://www.encyclopedia.com/history/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/ben-bella-ahmed-b-1916
- https://imperialglobalexeter.com/2014/06/30/the-secret-history-behind-todays-algeria-germany-worldcup-match/
- https://www.jeuneafrique.com/506817/societe/avant-george-weah-le-president-algerien-ahmed-ben-bella-a-aussi-joue-a-lom/
- https://www.britannica.com/biography/Ahmed-Ben-Bella
- https://www.rsssf.org/tablesa/alg-fln-intres.html
