W 2021 roku na polski rynek książek sportowych wyszła propozycja dość nietypowa. „Stadiony świata (pomiędzy Gemeinschaft i Gesellschaft)” to utwór o socjologii futbolu. Studium profesora Krzysztofa Łęckiego to książka niezwykła także w formie.
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego w 2021 roku wydało książkę „Stadiony świata (pomiędzy Gemeinschaft i Gesellschaft)”. Sam tytuł wskazuje na wątki naukowe. Jak wyjaśnił autor (WYIMEK?)„Gemeinschaft (wspólnota, tradycja, lojalność osobista) versus Gesellschaft (spółka akcyjna, kontrakt, korzyści materialne)”. Profesor Krzysztof Łęcki to urodzony w 1960 roku pracownik Uniwersytetu Śląskiego, który specjalizuje się w socjologii kultury i komunikacji społecznej. Wcześniej dzieła tego autora to mi.in. „Święty Gombrowicz” i „Widma wolności”.
Dość ciekawy zabiegiem jest stosowanie multum wyimków. Są one główną osią książki. Wypowiedzi biorą się z artykułów prasowych (głównie z tygodnika „Piłka Nożna”). Przykład: „Wyznaje wszak Piotr Mosór:
Stara chorzowska szkoła. […] [Waldemar Fornalik – K.Ł.] [g]rał na środku obrony, należał do starej gwardii jak Warzycha, Waleszczyk, Walot, Fornalak, Szewczyk, Jaworski. U nich były zasady, każdemu młodemu życzę, by przeszedł taką śląską szkołę tak jak ja w Ruchu”.
Ten zabieg powoduje wrażenie, że autor wnikliwie przygotował się publikacji. Łęcki w pracy wykorzystał ponad pięćset (!) przypisów. Bibliografia artykułów oraz książek też jest dość bogata. Czasami objaśnienia potrafi zając niemal całą stronę, czyniąc tekst główny de facto tekstem w mniejszej proporcji do przypisu.
W książce autor wskazuje namacalne przykłady globalizacji futbolu, takie jak: LZS Piotrówka, w którym gra wiele afrykańskich piłkarzy, piłkarza Bukayo Sakę, które nie wie, dla jakiej zagra reprezentacji (Anglii czy Nigerii) czy też coraz większej obecności zagranicznych piłkarzy w Ekstraklasie. Z drugiej strony są przeciwne przykłady takie jak: wychowanego w Madrycie Daniego Parejo, który związał się uczuciowe z Walencją czy Athleticu Bilbao wyznający swoją baskijską filozofię. Globalizacja może być bezwzględna i bezalternatywną, lecz według profesora Łęckiego ten proces nie ma jeszcze miejsca na peryferiach futbolu. Autor wskazuje też na lojalność chwilową czy sentymentalną.
„Indywidualizm, już nie tylko jako dominujący wzór kulturowy, ale postawa znajdująca oparcie w prawie […], skutecznie wypiera wartość wspólnotowości, która pozostaje jedynie – i zawsze w sposób czasowo ograniczony – projektem. Zawodnik w klubie spełnia marzenia, odbudowuje się albo pracuje na transfer do lepszego klubu”.
Książka opowiada też przypadki różnych piłkarzy. Są wśród nich znani piłkarze tacy jak: Manuel Neuer, Mario Gotze, Mirosław Okoński, ale historie mniej znanych graczy, chociażby: Cristiana Benavente, Edgara Bernhardta czy Martina Bengtssona. Wszystkie te opowieści mają znaczenie socjologiczne (np. wspólnotowość, narodowość). Ogółem autor opowiada o socjologicznych przesłankach w zespole, roli rozwoju indywidualnego, tradycji w piłce nożnej dawniej i obecnie, wielowymiarowości w rywalizacji swoi – obcy, małym światku futbolu czy roli miejsca w piłce nożnej. Niektórym przeszkadzać może rozbudowany początek, który składa się z tekstów: od autora, wprowadzenia i wstępu. Pod koniec książki są dygresje i zakończenie. Tekst główny (bez wprowadzeń czy zakończeń) to zaledwie około połowy książki.
Opisany w studium przypadek saudyjskich właścicieli Newcastle United, którzy nie przejęli klub z dzisiejszej perspektywy, świadczy z jednej strony o lekkiej dezaktualizacji książki, ale też szybkich zmian, które zachodzą w futbolu.
Ocena książki: 7/10
„Stadiony świata (pomiędzy Gemeinschaft i Gesellschaft)” to dość interesująca lektura dla fanów piłki nożnej. Można ją polecić głównie osobom, które lubią i interesują się socjologią, ponieważ czasami profesor Łęcki odwołuje się do historii tej nauki czy też wypowiedzi o zmianach społecznych. Pozycję można polecić kibicom z Górnego Śląska, gdyż jest dużo opowieści oraz wyimków dotyczących ekipy czy piłkarz z tamtego rejonu Polski. Z książki można dowiedzieć się kilku ciekawych informacji czy opinii autora. Dla niektórych problemem może być duża ilość słów naukowych czy wyimkowa forma książki.
