Najsłabsze federacje w Europie – Malta

Zakończenie wakacji zbliża się wielkimi krokami. Tym samym dobiega końca nasza wycieczka po najsłabszych federacjach piłkarskich w Europie. Ostatnim krajem, który odwiedzamy w ramach naszego cyklu jest Malta, czyli niewielkie państwo położone na archipelagu w centrum Morza Śródziemnego. Cywilizacja zaczęła się tu rozwijać siedem tysięcy lat temu, a na przestrzeni dziejów archipelagiem władali między innymi Sycylijczycy, Turcy, Rzymianie, Arabowie, Francuzi czy Włosi. W 1815 roku na Kongresie Wiedeńskim ustanowiono Maltę kolonia brytyjską.

Liga i puchar Malty

Będąc pod wpływem Brytyjczyków, futbol na Malcie rozwinął się bardzo wcześnie. Maltański Związek Piłki Nożnej powstał już w 1900 roku. Pierwsze mistrzostwa rozegrano w sezonie 1909/10, a pierwszy Puchar Malty wręczono w 1935 roku. Pomimo głębokiej historii, związek maltański do FIFA został przyjęty dopiero w 1959 roku, a do rodziny UEFA rok później.

Jak wspomniałem, pierwsze rozgrywki odbyły się w sezonie 1909/10. Wystartowało w nich 5 drużyn. Historyczne zwycięstwo przypadło Florianie FC, a wicemistrzem została Sliema Wanderers FC. Te dwa kluby są również rekordzistami pod względem zdobytych tytułów mistrzowskich. Poniżej lista najbardziej utytułowanych klubów (w nawiasie podano zdobyte wicemistrzostwa):

• 26 (31) Sliema Wanderers
• 25 (12) Floriana
• 23 (16) Valletta
• 12 (12) Hibernians
• 7 (11) Hamrun Spartans
• 4 (8) Birkirkara
• 2 (1) Rabat Ajax
• 1 (4) St. George’s
• 1 (1) Marsaxlokk
• 1 (0) K.O.M.R. (King’s Own Malta Regiment)

Oprócz rozgrywek ligowych, od sezonu 1934/45 rozgrywany jest Puchar Malty. Pierwszym zwycięzcą była Sliema, która pokonała w finale Florianę 4:0. Podobnie jak w przypadku tytułów mistrzowskich, również w rozgrywkach pucharowych najbardziej utytułowaną ekipą jest Sliema z 21 zwycięstwami. Drugie miejsce w tym zestawieniu zajmuje Floriana z 20 pucharami, a trzecie Valletta, która tryumfowała w rozgrywkach 13-krotnie. Jak widać, te trzy drużyny zdecydowanie zdominowały maltańskie rozgrywki. W 74 edycjach FA Trophy (tak nazywa się ten puchar) zdobywało go zaledwie 10 klubów. Również pod względem liczby przegranych finałów Sliema nie ma sobie różnych 19, a druga Floriana ma tylko 12.

Poniżej prezentujemy tabelę klasyfikującą najlepsze drużyny w maltańskich rozgrywkach. Dla rankingu przyjęliśmy 1 punkt dla każdego mistrzostwa, wicemistrzostwa, a także udziału w finale pucharu. Pominęliśmy drużyny, które zdobyły mniej niż 10 wirtualnych punktów.

Malta w europejskich pucharach

Malta zadebiutowała w Europejskich Pucharach w sezonie 1961/62. W Pucharze Mistrzów wystartował Hibernians FC, a w Pucharze Zdobywców Pucharu Floriana FC. Obie ekipy błyskawicznie zakończyły swoją przygodę z rozgrywkami. Hibernians uległ Servette FC Genève 1:2 i 0:5, a Floriana przegrała z węgierskim Újpesti Dózsa SC 2:5 i 2:10. Kolejny sezon nie był lepszy. Floriana odpadła z Pucharu Mistrzów po porażce z Ipswich Town (1:4 i 0:10), a Hibernians FC w PZP poległ z Atlético Madryt 0:1 i 0:4. Trzeci start przyniósł drobny sukces, a mianowicie pierwszy remis. Mecz pomiędzy Sliema Wanderers FC a walijskim Borough United FC zakończył się wynikiem 0:0. Dwa lata później Sliema odniosła pierwsze zwycięstwo maltańskiego klubu w Europejskich Pucharach. 10 października 1965 roku na stadionie w Vallettcie Maltańczycy pokonali Panathinaikos Ateny 1:0, niestety nie przyniosło to awansu, gdyż w pierwszym meczu Grecy zwyciężyli 4:1.

Na pierwszy awans do kolejnej rundy Maltańczycy musieli czekać do sezonu 1968/69. Za sprawą zwycięstwa 1:0 u siebie i porażki 1:2 na wyjeździe, Silema wyeliminowała luksemburski US Rumalange. Niestety kolejny dwumecz zakończył się porażką z duńskim Randers SK Freja 0:2 i 0:6. W sezonie 1971/72 awanse do drugiej rundy uzyskała zarówno Silema w ramach Pucharu Mistrzów, jak i Hibernians w Pucharze Zdobywców Pucharów. Ci pierwsi dokonali tego za sprawą zwycięstwa 4:0 u siebie i bezbramkowego remisu na wyjeździe z ÍA Akraness, natomiast Hibernians FC wyeliminował Framem Reykjavík, wygrywając w dwumeczu łącznie 5:0.

Na kolejny sukces kibice z Malty musieli czekać aż do sezonu 1984/85, kiedy to Hamrun Spartans FC dwukrotnie pokonał Ballymenę United z Irlandii Północnej. Od sezonu 1993/94 drużyny z Archipelagu Maltańskiego przeszły pierwszą rundę pucharów 13 krotnie. Największym sukcesem jest jak dotąd awans do trzeciej rundy Ligi Europy. Dokonała tego Birkirkara FC, która przeszła dwie rundy eliminacyjne, eliminując Široki Brijeg 2:0 i 1:1 i Heart of Midlothian FC z Edynburga 0:0 i 2:1. Dopiero rosyjski FK Krasnodar dwukrotnie wykazał swoją wyższość, pokonując Maltańczyków 3:0 i 3:1.

Najwyższe porażki, czyli tzw. dwucyfrówki, Maltańczycy ponieśli pięciokrotnie:

• 1961/62 PZP – Újpesti Dózsa SC (Budapest)  – Floriana FC 10:2
• 1962/63 PM – Ipswich Town FC – Floriana FC 10:0
• 1982/83 PZP – Swensea City – Sliema Wanderers FC 12:0
• 1983/84 PUEFA – Rabat Ajax FC – Inter Bratysława 0:10
• 1983/84 PZP – Glasgow Rangers – Valletta FC 10:0

Polacy z zespołami z Malty rozegrali sześć dwumeczów.  Pierwsza konfrontacja Górnika Zabrze w sezonie 1972/73 zakończyła się dwukrotnym zwycięstwem 5:0 nad Sliema Wanderers FC. Kolejne spotkania przynosiły zawsze awans drużyn z Polski, choć ostatnie z nich było bardzo wyrównane. Ruch Chorzów dwukrotnie zremisował z Vallettą FC 1:1 i 0:0 i o awansie Polaków zdecydowała bramka strzelona na wyjeździe. Ogólny bilans jest dla przedstawicieli naszej ligi bardzo korzystny, a składa się na niego 10 zwycięstw, 2 remisy, 34 bramki zdobyte i 5 straconych.

Ogólny bilans Malty w EP (na dzień 30.07.2017)

Reprezentacja

Pierwszy mecz Malta rozegrała 24 lutego 1957 roku. Zacięta rywalizacja z Austrią zakończyła się porażką 2:3. Co ciekawe Austria nie uznaje tego meczu jako oficjalnego. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku kolejnych dwóch spotkań. Duńczycy nie uznają swojej porażki 3:0, a Włosi kwestionują remis 1:1. Wynika to z faktu, że Malta dopiero w 1959 została członkiem FIFA, a mecze te rozegrano przed jej przystąpieniem do federacji.

Jako pierwszy oficjalny mecz uznaje się remis 0:0 z Tunezją, który miał miejsce 8 marca 1959 roku. Historyczne premierowe zwycięstwo datuje się na 8 grudnia 1960, kiedy to Maltańczycy pokonali na swoim terenie reprezentację Tunezji 1:0. Strzelcem bramki był Lolly Borg i było to jego jedyne trafienie w 5 oficjalnych meczach.

Eliminacje do mistrzostw świata 1974 były pierwszymi, w których Malta wzięła udział. Już na początku Rycerze Malty (jak zwykło się nazywać reprezentację tego kraju) przegrali z Węgrami 0:2. Niestety kolejne cztery mecze również kończyły się porażkami bez strzelonej bramki (0:4 i 0:2 z Austrią, 0:3 z Węgrami i 0:7 ze Szwecją). Dopiero szósty mecz przyniósł przełom. Maltańczycy strzelili pierwszego gola, a zdobył go Toninu Camilleri. Dzięki trafieniu w 20 minucie meczu Malta objęła prowadzenie. Na odpowiedź Szwedów nie trzeba było długo czekać, bo już minutę później Ove Kindvall wyrównał, a w 33 minucie Bo Larsson ustalił wynik meczu.

Kolejne cztery turnieje eliminacyjne nie przyniosły praktycznie żadnych sukcesów o czym świadczy bilans 3 remisów i 23 porażek w 26 meczach. Najlepiej w tym okresie Maltańczycy wypadli w eliminacjach do MŚ w 1990 roku, kiedy to dwukrotnie zremisowali z Węgrami (2:2 i 1:1), ten trzeci remis uzyskali eliminacjach do MŚ w 1986 z Czechosłowacją (0:0). Pierwsze zwycięstwo w eliminacjach mistrzostw swiata Malta odniosła 12 maja 1993 roku w Tallinnie, pokonując Estonię 1:0 za sprawą trafienia Chrisa Lafera w  15 minucie meczu. Drugie i jak dotąd ostatnie zwycięstwo Malta uzyskała w poprzednich eliminacjach. Tym razem Rycerze Malty pokonali 1:0 Armenię na wyjeździe. Wynika z tego, że Malta nigdy nie wygrała w eliminacjach mistrzostw świata przed własną publicznością. W walce o przepustki do Rosji jak na razie Maltańczycy przegrali wszystkie z 6 rozegranych spotkań.

Niewiele lepiej wygląda statystyka w ramach eliminacji do mistrzostw Europy. Swoją przygodę z eliminacjami do mistrzostw Starego Kontynentu Maltańczycy rozpoczęli w 1962 roku od porażki 1:6 z Duńczykami na wyjeździe. Rewanż zakończył się porażką 1:3. Eliminacje do kolejnych mistrzostw odbyły się bez udziału Malty, natomiast w ramach walki o prawo udziału w mistrzostwach 1972 roku w Belgii, reprezentacja Malty zdobyła pierwszy punkt po remisie z Grecją 1:1. Jak dotąd Maltańczycy wygrywali w eliminacjach trzykrotnie.  Po raz pierwszy w 1975 roku, kiedy to pokonali Greków, następnie w 1981 roku z Islandią i w 2006 roku z Węgrami. W przeciwieństwie do eliminacji MŚ tu Maltańczycy zawsze wygrywali na własnym boisku.

Reprezentacja Malty rywalizowała z Biało-Czerwonymi czterokrotnie. Pierwszy mecz, rozgrywany w ramach eliminacji MŚ 1982, zakończył się skandalem. W 77 minucie po drugiej bramce dla Polski publiczność zaczęła rzucać kamieniami w polskich piłkarzy. Sędzia mecz przerwał, a FIFA zatwierdził wynik z boiska. Bramki w tym meczu strzelili Włodzimierz Smolarek i Leszek Lipka. W rewanżowym meczu we Wrocławiu już problemów nie było i pewne 6:0 przypieczętowało awans Polaków na MŚ (bramki zdobywali Włodzimierz Smolarek x2, Andrzej Buncol, Stefan Majewski, Dariusz Dziekanowski – debiutant i Zbigniew Boniek). Kolejne dwa spotkania miały charakter towarzyski i rozgrywane były na zimowych zgrupowaniach reprezentacji. Oba mecze zostały rozegrane na Malcie. Najpierw 3 lutego 1999 roku pokonaliśmy gospodarzy 1:0 po bramce Tomasza Kłosa z 90 minuty, a następnie  11 grudnia 2003  zwyciężyliśmy 4:0, a bramki strzelali: Jarosław Bieniuk, Sebastian Mila, Adrian Sikora i Marcin Burkhard.

Rekordziści reprezentacji

Najlepszym piłkarzem Malty w plebiscycie UEFA Gold Players został uznany Carmel Busuttil. Pomocnik rozegrał w reprezentacji Malty 113* meczów (4 miejsce wśród graczy maltańskich) i strzelił w nich 23 bramki. W czasie karier zawodniczej oprócz gry w maltańskich klubach spędził też 6 sezonów w KRC Genk, gdzie rozegrał 183 spotkania, strzelając 57 bramek.

Rekordzistą pod względem liczby rozegranych spotkań jest Michael Mifsud. Zawodnik rozegrał jak do tej pory 125 spotkań i wciąż śrubuje rekord. Drugi w zestawieniu David Carabott rozegrał 122 mecze, a trzeci Gilbert Agius  120 – obaj jednak zakończyli już kariery. W klasyfikacji strzelców również przewodzi Michael Mifsud z 40 bramkami. Drugie miejsce zajmuje Carmel Busuttil z 23 trafieniami.

Tabela osiągnięć reprezentacji Luksemburga i kontakty z Polską (stan na 30.07.2017)

* – można również spotkać lekko różniące się bilanse, zarówno liczby rozegranych meczów reprezentacji jak i bilansów pojedynczych zawodników, wynika to z różnych interpretacji niektórych spotkań, które Malta zalicza jako oficjalne, a jej rywale nie.
** – w 1969, 1972 i 1977 roku Malta awansowała losując „wolny los”. Jedyny awans wywalczony na boisku miał miejsce w 1979 roku po dwukrotnym pokonaniu 3:0 Liechtensteinu.
*** – awans w 2014 roku do finałów jako gospodarz.

MARIUSZ ŚWIERCZYŃSKI

Zachęcamy do polubienia nas na FACEBOOKU, a także obserwacji na TWITTERZE , INSTAGRAMIE i YOUTUBE