Nie tylko na zielonej murawie, czyli inne odmiany piłki nożnej

Czas czytania: 8 m.
0
(0)

Piłkę nożną kochają miliony ludzi. Futbol dociera niemal do każdego zakątka świata. Popularnością nokautuje większość dyscyplin. Wielkie turnieje piłkarskie oglądane są przez rzesze widzów. W ostatnich latach nie tylko klasyczna odmiana piłki nożnej zdobywa uznanie kibiców. Także inne jej odmiany podbijają serca fanów. Warto napisać kilka słów o innych formach naszej ukochanej dyscypliny.

Na piasku, czyli beach soccer

Jedna z najpopularniejszych odmian piłki nożnej. Najważniejsze rozgrywki regularnie są transmitowane w polskich stacjach telewizyjnych. Piłka nożna plażowa, najczęściej nazywana z angielska beach soccerem, przez wiele lat stanowiła popularną formę rekreacji. W 1993 roku stała się zorganizowaną dyscypliną sportu. Właśnie wówczas Międzynarodowa Federacja Piłki Nożnej Plażowej i Beach Soccer Worldwide ogłosiły formalne przepisy gry. Wkrótce w Miami Beach na Florydzie odbył się pierwszy profesjonalny turniej. Wystąpiły w nim reprezentacje Stanów Zjednoczonych, Brazylii, Argentyny i Włoch.

Przełomowy okazał się rok 1995. Rozegrano wtedy pierwsze oficjalne mistrzostwa świata. Zawody zostały przeprowadzone pod patronatem FIFA, a miejscem rywalizacji była słynna  plaża Copacabana w Rio de Janeiro. Wybiegli na nią zawodnicy ośmiu reprezentacji. Złoty medal przypadł gospodarzom. 

Od tego czasu mundial odbywał się co roku. Od 2009 najlepsze reprezentacje zaczęły spotykać się co dwa lata. Pierwsze 13 edycji odbyło się w Brazylii. Dopiero w 2008 roku impreza zagościła w innym kraju, konkretnie we Francji, gdy najlepszych zawodników przyjęła Marsylia. Najwięcej tytułów mistrza świata zdobyła Brazylia, która triumfowała aż 14 razy. Trzykrotnie na najwyższym stopniu podium stawali Portugalczycy. Dwa razy najlepsi byli Rosjanie, a raz Francuzi.

Nie brakowało ciekawych historii związanych z beach soccerem. O niektórych pisano na Retro Futbol. Warto wspomnieć choćby o działalności w piłce nożnej plażowej Erica Cantony. Gwiazdor m.in. Olympique Marsylia i Manchesteru United budował potęgę francuskiej plażówki. Nasz portal opisywał także historię Naea’a Bennetta. Zawodnik z Tahiti nie zagrał w finale mistrzostw świata z powodów religijnych. Jest bowiem adwentystą Dnia Siódmego i nie może wykonywać żadnej pracy w niedzielę, a właśnie tego dnia odbywał się finał.  Owinięty flagą swego kraju Bennett oglądał mecz z trybun. Nie wystąpił w najważniejszym meczu życia, ale pozostał wierny swym wartościom.

Pierwsze mistrzostwa Polski w beach soccerze zostały przeprowadzone w 2003 roku w Ustce. Wygrał je zespół Unity Line Szczecin. W tym samym roku wyłoniono także pierwszego triumfatora Pucharu Polski. Został nim Clearex Chorzów. Do 2009 roku głównym promotorem piłki nożnej plażowej nad Wisłą była Beach Soccer Polska. Jej struktury zostały przejęte przez Polski Związek Piłki Nożnej. Reprezentacja Polski dwa razy zakwalifikowała się do mistrzostw świata. Pierwszy awans uzyskała w 2006 roku, gdy mundial odbywał się w Brazylii. Na kolejny czempionat Polacy pojechali w roku 2017 na Bahamy. Zmagania w obu turniejach polska drużyna kończyła na fazie grupowej. Na obie imprezy pojechał Bogusław Saganowski, najsłynniejszy polski zawodnik grający na piasku. Tak o pierwszym mundialu opowiadał w wywiadzie udzielonym Leszkowi Milewskiemu na łamach portalu Weszło.com:

To było coś fantastycznego. Stadion mieścił dziesięć tysięcy ludzi. Był metalowy, więc jak wyszliśmy na trening, to mieliśmy wrażenie, że jest z 50 stopni – wszystko się nagrzało, śmialiśmy się, że gramy na patelni wok. Gdy jednak przyszedł mecz z Brazylią i stadion zapełnił się zapełnił się po brzegi, nie czuło się upału, zadziałała adrenalina.

Bogusław Saganowski dla Weszlo.com

Na koniec warto w skrócie przedstawić najważniejsze przepisy gry. Mecz beach soccera składa się z trzech części po 12 minut. W piłkę nożną na plaży grają drużyny składające się z pięciu zawodników, w tym bramkarza, który może zagrywać piłkę rękami w obrębie pola bramkowego. Nie może jednak posiadać piłki w polu karnym dłużej niż przez cztery sekundy.  Podczas meczu nie obowiązuje limit zmian. Na boisku musi znajdować się minimum trzech zawodników jednej drużyny. Jeśli liczba ta będzie mniejsza (np. wskutek nałożonych kar), zespół przegrywa mecz wynikiem 0:10.

W hali, czyli futsal

Futsal to kolejna znana odmiana piłki nożnej. Chyba każdy z nas grał w piłkę nożną halową, choćby w szkole, podczas lekcji wychowania fizycznego. Korzenie futsalu sięgają 1930 roku. Właśnie wówczas argentyński trener Juan Carlos Ceriani polecił halową grę młodym ludziom. A miało to miejsce w Montevideo – stolicy Urugwaju.

Ta odmiana futbolu zdobyła dużą popularność w Ameryce Południowej. Pokochano ją szczególnie w Brazylii. To z tego kraju futsal rozprzestrzenił się na inne zakątki świata. Pierwszy międzynarodowy turniej odbył się w 1965 roku. Był to Puchar Ameryki Południowej. Najlepsza okazała się w nim reprezentacja Paragwaju.

Pierwsze mistrzostwa świata miały miejsce w 1982 roku w Sao Paulo (wygrana Brazylii) i zostały rozegrane pod auspicjami Federacion Internacional de Futbol de Salon. W 1988 roku federacja ta została połączona ze strukturami FIFA.  Rok później odbyły się pierwsze mistrzostwa świata pod jej patronatem. W nich również triumfowali Brazylijczycy.

W Polsce w futsal zaczęto grać w 1984 roku, gdy po raz pierwszy odbyły się mistrzostwa w minipiłce w hali  i na boiskach otwartych. Pięć lat później rozegrano pierwsze mistrzostwa Polski w hali i na boiskach otwartych w piłce pięcioosobowej pod patronatem Krajowej Komisji Szóstek Piłkarskich. Od 1994 roku utworzona została Komisja ds. Futsalu PZPN.

Reprezentacja Polski została powołana w 1992 roku. Drużyna szybko zakwalifikowała się na mistrzostwa świata rozgrywane w Hongkongu i zajęła na nich ósme miejsce. Był to, jak dotąd, jedyny występ Biało-czerwonych na mundialu. Na mistrzostwa Europy nasz narodowy zespół pojechał dwa razy. W 2001 roku Polacy zajęli ósmą pozycję podczas rywalizacji w Rosji, a w 2018 uplasowali się na jedenastej lokacie podczas imprezy rozgrywanej w Słowenii. Niedawno Biało-czerwoni zakwalifikowali się na Euro, które w 2022 roku odbędzie się w Holandii. Pierwszy mistrz Polski został wyłoniony w 1995 roku. Była nim drużyna PA Nova Gliwice.

Wypada przedstawić najważniejsze przepisy gry w futsal. Drużyna liczy pięciu graczy łącznie z bramkarzem. Liczba zmian jest nieograniczona. Mecz składa się z dwóch części trwających po 20 minut. W każdej połowie zespół ma prawo do wzięcia jednej minutowej przerwy. Po wyjściu piłki poza boisko lub dotknięciu sufitu wznawia się grę kopnięciem. Należy je wykonać w ciągu 4 sekund od momentu przejęcia piłki. Nie obowiązuje przepis o spalonym. W walce o piłkę nie wykonuje się wślizgów.  

W błocie, czyli piłka nożna błotna

Ta specyficzna odmiana piłki nożnej narodziła się w Finlandii. W przeszłości bagienne tereny tego kraju były miejscem letnich zapraw dla miejscowych narciarzy biegowych. Właśnie w Finlandii zorganizowano pierwszy turniej, który miał miejsce w 1998 roku. Rok później zorganizowano pierwsze mistrzostwa Europy, w których udział wzięło 69 drużyn. W 2000 roku przeprowadzono premierowe mistrzostwa świata, na których zaprezentowało się ponad 200 zespołów.

Dyscyplina największą popularność, oprócz Finlandii, zyskała m.in. w Szwecji, Islandii, Holandii, Rosji, Brazylii, Belgii, Hiszpanii czy Szkocji. W ostatnich latach rozwinęła się także w Polsce. W 2011 roku w Krasnobrodzie odbyły się pierwsze mistrzostwa Polski. Wygrała je miejscowa drużyna BKS Roztocze. Rok później ten klub triumfował w rozegranym z Zamościu pierwszym turnieju o Puchar Polski.

Pierwszy duży sukces na arenie międzynarodowej polska piłka nożna błotna osiągnęła w 2015 roku za sprawą zawodników drużyny Torfowy DrTusz Białystok. Zespół z Podlasia zdobył w Stambule mistrzostwo świata. Mecze rozgrywa także reprezentacja Polski, która w 2014 roku zajęła drugie miejsce na rozgrywanych w Belgii nieoficjalnych mistrzostwach Europy.

Należy jeszcze wspomnieć o przepisach gry w tę odmianę futbolu. Mecze trwają 2 x 12 minut. Rozgrywane są na boisku o wymiarach 60 x 35 metrów. Drużyna składa się z sześciu zawodników, w tym bramkarza. Liczba zmian jest dowolna. Rzuty rożne, wolne, karne oraz wyrzuty piłki z autu wykonywane są w nietypowy sposób. Gracz podrzuca piłkę ręką, a następnie kopie ją dowolną częścią stopy. Spotkania rozgrywają drużyny męskie, żeńskie i mieszane. Zawodnik, który zgubi w błocie but musi opuścić boisko.

 Na ulicy, czyli street ball

Sporo osób gra w piłkę nożną na ulicy, z ulicznej gry wywodzi się wiele gwiazd światowego futbolu, często właśnie tam rozkwitają talenty. Jednak street football rzadko gości na ekranach telewizorów, nie cieszy się popularnością masowych widzów, częściej się go uprawia niż ogląda.

Historia piłki ulicznej jako dyscypliny sportu w powszechnym rozumieniu jest krótka. Na dobre rozpoczęła się w 2002 roku, gdy do życia została powołana Streetfootballworld, organizacja działająca w porozumieniu z German Youth Footbal Foundation, a od 2005 roku z FIFA. Pierwsze mistrzostwa świata odbyły się w 2006 roku. Wygrała je reprezentacja Kenii.

Przepisy nie są do końca ujednolicone. Mogą się różnić w zależności od turnieju czy miejsca rozgrywania zawodów. W drużynie występuje czterech graczy, łącznie z bramkarzem. Każdy zespół dysponuje także jednym rezerwowym. Mecz składa się z dwóch części, trwających po sześć minut.

REKLAMA 2
Nie tylko na zielonej murawie, czyli inne odmiany piłki nożnej 2

W przeciwieństwie do klasycznej piłki nożnej, w street ballu stosuje się czasowe wykluczenie zawodnika popełniającego faul. W wyniku dłuższych przerw w grze, czas zostaje zatrzymywany. Obowiązuje także zakaz wchodzenia zawodników drużyny atakującej na pole karne przeciwnika. Jest ono oznaczone półkolistą linią. Bramkarz nie może opuszczać pola karnego.

Zupełnie inaczej wykonuje się rzuty wolne. Atakujący zawodnik ma siedem sekund na wyprowadzenie piłki z własnego pola karnego i strzelenie gola. Rzuty wolne wykonywane są także w przypadku remisu. Zespół, który pierwszy nie zdobędzie w ten sposób bramki, przegrywa mecz. 

Boisko wybudowane na ulicy jest zazwyczaj areną zmagań podczas mistrzostw świata bezdomnych. Pierwszy taki turniej rozegrany został w 2003 roku, a gospodarzem był austriacki Graz. Zwyciężyli gospodarze. Mecze rozgrywane na tych turniejach składają się z dwóch części po siedem minut. Zawodnicy muszą mieć powyżej 16 lat i być bezdomni w ciągu ostatniego roku przed imprezą. Każdy gracz może tylko raz pojechać na mistrzostwa.

Pod wodą, czyli piłka nożna podwodna

Na koniec chyba najbardziej ekstrawagancka odmiana futbolu. Chyba mało kto miał okazję oglądać mecz piłki nożnej podwodnej lub nawet słyszeć o tej dyscyplinie. Około 1989 roku zapoczątkował ją pochodzący z prowincji Manitoba Kanadyjczyk S.D. Ennis.

Jeśli chodzi o jej rozwój i popularność, na tle przedstawionych powyżej odmian piłki nożnej, wypada blado. Nawet w Internecie nie ma zbyt wielu informacji na jej temat. Została opisana przez Wojciecha Lipońskiego i Krzysztofa Sawalę w „Encyklopedii Sportów Świata”. Można znaleźć tam informację, że w 1999 roku w piłkę nożną podwodną grało kilka drużyn kanadyjskich w Winnipeg w prowincji Manitoba i w Calgary w prowincji Alberta, a dyscypliną zarządza Manitoba Underwater Council.

Gra oczywiście prowadzona jest pod powierzchnią wody, a rolę piłki pełni cegła długości jednej stopy oraz szerokości i wysokości 4 cali. W celu zapobiegnięcia uszkodzeniom powierzchni basenu, cegła jest pokryta warstwą gumy. Można grać także piłką do futbolu amerykańskiego wypełnioną syropem kukurydzianym lub piłką do koszykówki, którą z kolei wypełnia się słoną wodą.

Drużyna liczy pięciu zawodników. Czas gry wynosi 2 x 20 minut. Piłkarze wyposażeni są w maskę z aparatem do oddychania i płetwy. Minimalne wymiary basenu, w którym rozgrywa się mecze to 10-15 metrów. Głębokość wynosi zaś od 3 do 5 metrów. Celem gry jest przeniesienie piłki z jednego krańca boiska na drugi i doniesienie jej do przestrzeni tworzącej bramkę. Ma ona 3 metry szerokości i znajduje się co najmniej metr od tylnego krańca powierzchni gry.

Zakończenie

W tekście przedstawiono w skrócie pięć odmian piłki nożnej. Beach soccer i futsal są stosunkowo znane, a ich popularność ciągle wzrasta. Duże imprezy z hal i plaż cieszą się sporą popularnością. Niektórzy upatrują nawet szans tych dyscyplin na dostanie się do programu igrzysk olimpijskich, co zwłaszcza teraz, gdy Międzynarodowy Komitet Olimpijski poszerza grono olimpijskich sportów, jest jak najbardziej realne.

Piłka uliczna, mimo że wielu z nas zapewne w nią grało, nie przebiła się w takim stopniu w szeroko pojętych mass mediach, chociaż miejsce w popkulturze na pewno zyskała. O piłce błotnej pewnie wiele osób słyszało, ale bardziej w kategoriach ciekawostki. Nikt raczej nie chłodzi piwa z myślą o obejrzeniu zmagań w błocie, tym bardziej, że nie ma takich transmisji. Piłka podwodna to zupełna egzotyka. O każdych wymienionych tu rodzajach gry w piłkę można byłoby napisać oddzielny tekst.

Jest wiele odmian piłki nożnej. To najpopularniejsza dyscyplina na świecie, grają w nią i kochają ją miliony. Nic dziwnego, że powstają różne odmiany futbolu.  W ostatnich latach Polacy odnosili sukcesy w piłce sześcioosobowej. Coraz popularniejszy jest ampfutbol uprawiany przez ludzi po amputacjach, często goszczący na ekranach telewizorów. Rozwija się blind futbol, czyli piłka nożna dla niewidomych, dyscyplina, którą można śledzić podczas odbywających się w Tokio igrzysk paraolimpijskich.

Trudno byłoby zebrać wszystkie rodzaje naszej ukochanej dyscypliny. Przedstawiliśmy pięć wybranych odmian tej pięknej gry. Wszystkie mają korzenie w klasycznej piłce nożnej, to ona była ich podstawą. Duża liczba odmian piłki nożnej, ich mniejsza lub większa popularność świadczą o wielkości futbolu, o jego pięknie i sile, jaką zyskał na świecie. Obecnie w piłkę gra się nie tylko w niemal każdym zakątku globu, ale niemal na każdej powierzchni, na każdym rodzaju boiska – na piasku, w hali, na ulicy, w błocie czy nawet pod wodą. To właśnie piękno futbolu.

GRZEGORZ ZIMNY

[/su_spoiler]

Jak bardzo podobał Ci się ten artykuł?

Średnia ocena 0 / 5. Licznik głosów 0

Nikt jeszcze nie ocenił tego artykułu. Bądź pierwszy!

Cieszymy się, że tekst Ci się spodobał

Sprawdź nasze social media - znajdziesz tam codzienną dawkę ciekawostek.

Przykro nam, że ten tekst Ci się nie spodobał

Chcemy, aby nasze teksty były możliwie najlepsze.

Napisz, co moglibyśmy poprawić.

spot_img
Grzegorz Zimny
Grzegorz Zimny
Absolwent pedagogiki na Uniwersytecie Rzeszowskim. Fan historii sportu, ze szczególnym uwzględnieniem piłki nożnej. Pisał teksty dla portalu pubsport.pl. Od 2017 roku autor artykułów na portalu Retro Futbol, gdzie zajmuje się zarówno światową piłką nożną, jak i historiami z lokalnego, podkarpackiego podwórka, najbliższego sercu. Fan muzyki rockowej i książek.

Więcej tego autora

Najnowsze

Europejski triumf siatkarskiej Resovii – wizyta na finale Pucharu CEV

19 marca 2024 roku Retro Futbol było obecne na wyjątkowym wydarzeniu. Siatkarze Asseco Resovii podejmowali w hali na Podpromiu niemiecki SVG Luneburg w rewanżowym...

Jerzy Dudek – bohater stambulskiej nocy

Historia kariery jednego z najlepszych polskich bramkarzy ostatnich dziesięcioleci

Magazyn RetroFutbol #1 – Historia Mistrzostw Europy – Zapowiedź

Wybitni piłkarze, emocjonujące mecze, niezapomniane bramki, kolorowe miasta, monumentalne stadiony i radość kibiców na trybunach. Mistrzostwa Europy tworzą jedne z najlepszych piłkarskich historii. Postanowiliśmy...