Eseje związane jakkolwiek z piłką nożna to rzadkość. Dlatego „Semiologia życia codziennego” to niezwykle interesująca lektura. Tym bardziej, że jej autorem jest słynny humanista, filozof i pisarz Umberto Eco. Co słynny Włoch myślał o piłce nożnej?
Kim był Umberto Eco?
„Imię róży” to jedna z najsłynniejszych książek XX wieku. Dzięki niej Umberto Eco zyskał międzynarodową sławę. Franciszkanin Wilhelm z Baskerville, czyli główny bohater wspomnianego dzieła stał się bardzo popularną postacią literacką, a także filmową dzięki ekranizacji z Seanem Connerym w roli głównej.
Sam Umberto Eco był osobą wielu talentów. Włoch był m.in. profesorem, eseistą, intelektualistą, semiologiem, mediewistą czy bibliofilem. W swojej pracy twórczej Eco stworzył kilka powieści, wiele prac naukowych, poświęconych np. kulturze masowej.
Nie dziwi, więc fakt, że włoski pisarz jest uznawany za czołowego intelektualistę XX wieku. Eco nigdy nie otrzymał literackiej Nagrody Nobla, ale dużo osób zachwyca się jego dziełami, takimi jak: „Wahadło Foucaulta”, „Baudolino” czy „Superman w literaturze masowej”.
Ogólna tematyka „Semiologii życia codziennego”
„Semiologia życia codziennego” jest zbiorem esejów. Ich tematy są różnorakie. W swojej pracy Eco napisał swoje opinie na takie tematy jak: coca-cola, kultura, telewizja, filozofia św. Tomasza z Akwinu czy sport.
Jakieś dziesięć lat głośne była [!] dwa przypadki falsyfikacji. Najpierw, kiedy do redakcji „avanti” ktoś przysłał fałszywy wierwsz pasoliniego. potem, gdy do redakcji „corriere della serra” ktoś inny przysłał fałszywy esej Cassoli”
Umberto Eco „Semiologia życia codziennego”
Pewnym problemem dla części czytelników jest język. Nie jest to powieść, więc słownictwo jest dość wyrafinowane (np. „maksymalną aberracją wypowiedzi fatycznej”, „przykładem voyeryzmu). Do tego należy znać kontekst epoki oraz włoskiej kultury. Dlatego nie jest to książka dla wszystkich. Jest to niezwykle specyficzny utwór.
Piłka nożna w „Semiologii życia codziennego”
W dziele „Semiologia życia codziennego” znajdziemy dwa eseje dotyczące sportu. Jeden z nich to „Sportowa gadanina”, a drugi ma tytuł „Mundial i jego uroczystości”.
Warto wiedzieć, że Umberto Eco nie był miłośnikiem sportu. Można go określić jako osobę rozumiejącą, dlaczego ludzie tak się ekscytują wydarzeniami związanymi z aktywnością fizyczną, lecz odczuwa pewną niechęć do fanów piłki nożnej. Widać w „Semiologii życia codziennego” pewien dystans autora do sportu. Mimo to Eco nie wywyższa się, lecz spokojnie tłumaczy swoje myśli, a nawet szanuje sport.
jest jedna rzecz, której nie mógłby dokonać — nawet gdyby uznał ją za sprawę o podstawowym znaczeniu — żaden ruch studencki, bunt miejski, totalna kontestacja itp. chodzi o opanowanie stadionu sportowego w niedzielę.
Umberto Eco „Semiologia życia codziennego”
„Sportowa gadanina” zaczyna się od powyższego stwierdzenia. Z miłości do piłki nożnej, Eco wyciąga filozoficzne wnioski („Sport to Człowiek, Sport to Społeczeństwo”) czy pochwala „pozytywne marnotrawstwo energii” w trakcie aktywności fizycznej. Zdaniem filozofa „sport oglądany to mistyfikacja zdrowia”. Trudno nie uznać racji temu stwierdzeniu. Faktycznym tematem tego eseju jest sport a media.
Dążenie do jak najbardziej masowej oglądalności Letnich Igrzysk Olimpijskich jest krytykowane przez włoskiego humanistę. Oględnie rzecz mówiąc, Eco nie należy do grona miłośników dyskursu na temat sportu. Filozof uwypukla próżność gadaniny sportowej, którą nazywa parodią politycznych rozważań.
W futbolowym eseju „Mundial i inne uroczystości”, który został napisany z okazji Mundialu 1978, znajdziemy aprobatę futbolowych namiętności przez autora. Ogólnie Eco lubi miłość do widowisk sportowych. Dla niego widowisko sportowe a sport to są inne pojęcia. Słynny pisarz sądzi, że sport to po prostu ćwiczenie.
futbol nigdy mnie nie lubił, jako że od najwcześniejszych lat należałem do tej kategorii dzieci i młodzieży, która zaledwie dotknie piłki — założywszy, że w ogóle jej się to uda — natychmiast strzela gola samobójczego lub w najlepszym wypadku oddaje piłkę przeciwnikowi.
Umberto Eco „Semiologia życia codziennego”
Między piłkarskie opinie, Eco wkłada aktualne na ten czas komunikaty np. o terrorze Czerwonych Brygad czy procesie turyńskim. Semiolog nawet nie zastanawia się, czemu Mundial jest taka popularny. Jak celnie zauważył autor:
WIĘKSZOŚĆ WOLI PIŁKĘ NOŻNĄ I KOLARSTWO OD PRZERYWANIA CIĄŻY.
Umberto Eco „Semiologia życia codziennego”
Oczywiście Eco podkreślił, że piłkarskie mistrzostwa świata w 1978 roku odbyły się w kraju dyktatorskim. Do tego znany intelektualista jakoby powtórzy fragment o zastępowaniu dyskusji polityczną tą na temat futbolu. Według niego wymaga to kompetencji, ale w gruncie ograniczonych i jednotematycznych.
Podsumowanie
Elementy futbolowe w „Semiologii życia codziennego” bywają ciekawe. Jednak trzeba dużej uwagi i koncentracji, aby nie pominąć żadnego wątku. Słownictwo bywa zaawansowane, ale także tematy z racji dawnych wydarzeń wspominanych w książce nie zawsze bywają zrozumiałe dla czytelnika.
Ocena książki: 7/10
Interesujące bon moty, spostrzeżenia osoby niezbyt zainteresowanej futbolem, a zarazem wybitnego humanisty mogą lepiej uwypuklić esencję piłki nożnej. Te kilkanaście stron z wielu esejów w „Semiologii życia codziennego są całkiem zrozumiałe i ciekawe. Warto poznać punkt widzenia Umberto Eco na temat futbolu, nieważne czy jest się przeciwnikiem piłki nożnej, czy jej apologetą.
