Tabela wszech czasów Pucharu Miast Targowych

Niniejsze opracowanie jest pierwszym z cyklu trzech dotyczących rozgrywek, które w wielu opracowaniach traktowane są wspólnie. Chodzi oczywiście o Puchar Miast Targowych, Puchar UEFA oraz Ligę Europejską. Postaramy się przedstawić każdą z nich osobo, pokazując ich historię, specyfikę i zmiany, jakie były dokonywane w ich formułach na przestrzeni lat.

Geneza

Idea Pucharu Miast Targowych powstawała równolegle do idei Pucharu Mistrzów. Na początku grudnia 1954 roku w Bazylei powstała koncepcja rozgrywek o PMT. W spotkaniu uczestniczyło kilku działaczy i trenerów z 12 federacji europejskich, którzy ogłosili ideę tych rozgrywek. Kilka dni później (16.12.1954) w „L’Equipe” zaproponowano formułę rozgrywek o Puchar Mistrzów. Tymi drugimi zainteresowała się UEFA i w marcu 1955 roku ustalono zasady rozgrywek PM, mniej więcej w tym samym czasie spotykano się w Bazylei i omawiali zasady rozgrywek PMT. Każdy chciał być pierwszy dlatego też rozgrywki o PMT wystartowały już w czerwcu 1955 roku (PM rozpoczął rywalizację 04.09.1955). Dzięki temu Puchar Miast Tarfowych może nosić miano pierwszych ogólnoeuropejskich rozgrywek klubowych (wcześniejsze rozgrywki np. Mitropa Cup miały jednak jedynie charakter lokalny).

Puchar Miast Targowych rozpoczął się więc 04.06.1955 roku meczem Bazylea – Londyn na St. Jakob Park i zakończył się spektakularnym zwycięstwem drużyny z Londynu 5-0. W pierwszej edycji wystartowało 10 drużyn (choć zgłosiło się 12, ale już po losowaniu wycofały się drużyny z Wiednia i Kolonii). W początkowych edycjach do turnieju zgłaszać mogły się zarówno reprezentacje miast targowych, jak i drużyny klubowe reprezentujące te miasta. W tym drugim przypadku czasami trudno powiedzieć jednoznacznie, czy była to drużyna klubowa, czy reprezentacja miasta, zwłaszcza wtedy kiedy w danym ośrodku dominowała jedna drużyna (np. Basel). Ostatnią drużyną, która występowała pod szyldem reprezentacji miasta była Kopenhaga, która została zgłoszona do rozgrywek w sezonie 1963/64.

Początkowe edycje

Wracając do pierwszej edycji, trwała ona prawie trzy lata od 04.06.1955 do 01.05.1958 i zakończyła się triumfem Club de Fútbol Barcelona, która pokonała reprezentację Londynu. W pierwszym meczu na Stamford Bridge padł remis 2-2, w rewanżu na Camp Nou wyraźną wyższość wykazała drużyna gospodarzy, wygrywając 6-0. W przypadku drużyny z Londynu zdecydowanie można mówić o reprezentacji miasta, w dwuch meczu z Barcą grało 18 zawodników: 5 z Tottenhamu, 4 z Arsenalu, po 3 z West Hamu i Chelsea, 2 z Fulham i 1 z Bentford – warto zwrócić uwagę, że tylko 4 Londyńczyków grało w obu meczach.

Druga edycja trwała już zdecydowanie krócej (niecałe dwa lata) od 24.06.1958 do 04.05.1960 i znów zakończyła się sukcesem klubu z Barcelony, która ponownie pokonali reprezentantów Anglii. Tym razem zwycięstwo Barca odniosła nad klubową drużyną Birmingham City (0-0 w Birmingham i 3-1 w Barcelonie). Druga edycja była w przeciwieństwie do pierwszej od początku do końca rozgrywana systemem pucharowym i ostatnią edycją rozgrywaną dłużej niż system jesień/wiosna w ramach jednego sezonu

Rozwój

Kolejne sezony to silny rozwój rozgrywek. Liczba drużyn sukcesywnie rosła w sezonie 1962/63 było ich 32, 48 w sezonie 1964/65, aż do 64 w ostatnich dwóch sezonach. Do PMT krajowe federacje mogły zgłosić dowolne drużyny, warunki były dwa: po pierwsze miasto targowe, a po drugie z jednego miasta nie mógł być więcej niż jeden reprezentant. Pierwsza reguła była dość miękka, bo w mieście mogły się odbywać podrzędne targi, bardziej targowiska. Druga była przestrzegana dość rygorystycznie i tylko raz w sezonie 1961/62 wystartowały dwie drużyny z Barcelony: RDC Español i CF Barcelona – ta druga jako obrońca trofeum.

Ponieważ rozgrywki o PMT (niebędące pod egidą UEFA) oraz PM były do siebie konkurencyjne można było zgłosić drużynę do obu rozgrywek jednocześnie. Taka sytuacja zdarzyła dwukrotnie, po raz pierwszy w sezonie 1959/60. Barcelona rozegrała pierwszą rundę w PM, pomiędzy pierwszym a drugim meczem ćwierćfinałowym z Interem Mediolan w ramach PMT. Niewiele brakowało, aby Katalończycy wystąpili w dwóch finałach w jednym sezonie, niestety Barca uległa Realowi Madryt w półfinale rozgrywek o Puchar Mistrzów. Drugi taki wypadek to sezon 1960/61, kiedy to ponownie Barcelona, jako obrońca tytułu i węgierski Újpesti Dózsa Budapeszt zgłosiły się do obu rozgrywek. Tym razem Barcelona w PMT odpadła już w drugiej rundzie, a w PM przegrała w finale z Benficą, natomiast Ujpesti odpadło już w drugiej rundzie PM (co ciekawe też z Benficą) i już w pierwszej w PMT. Trzeba jednak przyznać, że Węgrzy nie mieli szczęścia w losowaniach w PM odpadli z triumfatorem rozgrywek Benfiką, a w PMT z finalistą tej edycji – Birmingham City.

Zmierzch rozgrywek

W ramach PMT rozegrano trzynaście turniejów. Ostatni mecz miał miejsce 03.06.1971 roku. Był to rewanżowy mecz finałowy pomiędzy Leeds Utd i Juventusem z Turynu, zakończony remisem 1-1. Pierwszy mecz również był remisowy 2-2, a co ciekawe był rozgrywany „prawie dwa razy”, w pierwotnym terminie z powodu ulewy przerwany przy stanie 0-0 w 51 minucie i dopiero dwa dni później powtórzony w całości.

Podsumowaniem rozgrywek był mecz pomiędzy Leeds a Barceloną (pierwszy i ostatni triumfator rozgrywek) zakończony zwycięstwem tych drugich 2-1. Zwycięzca otrzymał Puchar Miast Targowych na własność. Trofeum trafiło w godne ręce, Barcelona bowiem jako jedyna zdobyła puchar PMT trzy razy. Po dwa razy sztuka ta udała się Leeds Utd. i Valencii. Zresztą te trzy drużyny zdecydowanie prowadzą w tabeli wszechczasów rozgrywek w wymienionej powyżej kolejności. Dodatkowo to właśnie Hiszpanie zdobyli aż 6 z 13 pucharów.

Polacy

Polskie drużyny nie odniosły sukcesów, ale zgłoszone zostały dopiero do ostatnich trzech ostatnich sezonach. Ruch dwa razy, Legia, Gwardia i GKS Katowice po razie i tylko Legii udało się przejść dwie rundy. Jako pierwsza swoje mecze rozegrała Legia w sezonie 1968/69 i zaczęła z bardzo wysokiego pułapu. Już w pierwszym meczu 02.10.1968 roku pokonała, na stadionie Wojska Polskiego w Warszawie czołową drużynę Bundesligii TSV 1860 Monachium, aż 6-0. W rewanżu Legia odniosła ponownie zwycięstwo, tym razem skromne 3-2, w kolejnej rundzie pokonała belgijskie Waregem 0-1 i 2-0, by odpaść z Ujpestem po porażce w Warszawie 0-1 i remisie w Budapeszcie 2-2. W kolejnym sezonie wystartowała Gwardia Warszawa i chorzowski Ruch obie drużyny przeszły pierwszą rundę, pokonując odpowiednio Vojvodinę Nowy Sad (1-0 i 1-1) oraz WSC Wiedeń (4-1 i 2-4). W kolejnej rundzie jednak zgodnie musiały uznać wyższość przeciwników. Gwardia uległa Dunfermline Athletic (0-1 i 1-2), natomiast Ruch doznał jednej z najwyższych porażek polskich drużyn w europejskich pucharach. W pierwszym meczu z Ajaxem w Amsterdamie poległ 0-7, rewanż był formalnością i zakończył się skromną porażką 1-2. Do ostatniego sezonu zgłoszone zostały: ponownie Ruch i GKS Katowice i obie odpadły w pierwszej rundzie. Losowanie było jednak dość pechowe, Ruch wylosował bowiem włoską Fiorentine (1-1 i 0-2), a GKS samą Barcelonę (0-1 i 2-3).

Tabela klubów (startowało 207 klubów i reprezentacji miast):

Tabela federacji

MARIUSZ ŚWIERCZYŃSKI

Zachęcamy do polubienia nas na FACEBOOKU, a także obserwacji na TWITTERZE , INSTAGRAMIE i YOUTU