Najsłabsze federacje w Europie – Wyspy Owcze

Kontynuujemy naszą podróż po najsłabszych federacjach piłkarskich w Europie. W dzisiejszym odcinku tej wyjątkowej serii odwiedzamy Wyspy Owcze, czyli archipelag 18 wysp, których łączna powierzchnia wynosi około 1,4 tys. km2, a zamieszkuje ją niespełna 50 tys. ludzi.

Liga i puchar Wysp Owczych

Od 1942 roku piłkarskimi rozgrywkami na Wyspach Owczych zarządzał Ítróttasamband Føroya (Związek Sportowy Wysp Owczych). Organizował też rozgrywki ligowe. 13 stycznia 1979 roku opiekę nad reprezentacją narodową oraz ligą przejął Związek Piłkarski Wysp Owczych — Fótbóltssamband Føroya. Niespełna 10 lat później, czyli 2 lipca 1988, Wyspy Owcze zostały włączone w struktury FIFA, natomiast 18 kwietnia 1990 roku przyjęto je do rodziny UEFA.

Historia piłki nożnej na Wyspach sięga jednak dużo dalej. Pierwszy klub powstał 13 maja 1892 roku. TB Tvøroyri, bo o nim mowa, do 1942 roku rozgrywał tylko mecze towarzyskie z innymi farerskimi i duńskimi klubami. Rok 1942 był przełomowy. Wtedy po raz pierwszy zorganizowano rozgrywki wyłaniające oficjalnego mistrza Wysp Owczych. Początkowo podzielono wszystko na trzy grupy – wschodnią, zachodnią i południową, a zwycięzcy spotykali się w finale. Ta forma rozgrywek utrzymała się przez pięć pierwszych sezonów.

W inauguracyjnym sezonie mistrzem został założony w 1904 roku KÍ Klaksví. Do 1976 roku funkcjonowała tylko jedna klasa rozgrywkowa. Z czasem powołano również drugą ligę. Podsumowując 74 edycje rozgrywane systemem wiosna-jesień, najwięcej mistrzowskich tytułów zdobył Havnar Bóltfelag (HB) Tórshavn — 22. Tuż za nim plasuje się, wspomniany pierwszy mistrz, Klaksvíkar Ítróttarfelag (KÍ Klaksví) z 17 mistrzostwami, a na trzecim miejscu w tej klasyfikacji jest Bóltfelagið 1936 Tórshavn z 11 tytułami na koncie. Jak łatwo policzyć, te trzy kluby zdobyły w sumie aż 50 mistrzostw.

Ostatni sezon zakończył się niespodzianką. Mistrzem został GÍ/LÍF Víkingur (Leirvík). Drużyna ta powstała w 2007 roku w wyniku fuzji GÍ Gøta i Leirvík ÍF i specjalizowała się w zdobywaniu pucharu kraju. W ostatnich dziesięciu sezonach wygrali aż pięć. Skuteczność w pucharach nie szła do tej pory w parze z rozgrywkami ligowymi. Do ostatniego sezonu kończyli rozgrywki poniżej drugiej pozycji.

Puchar Wysp Owczych – Løgmanssteypið (Puchar Premiera) odbywa się od 1955 roku. Pierwszym zwycięzcą i zarazem najbardziej utytułowanym klubem tego formatu jest HB Tórshavn. Zespół ten wystąpił w 38 z 61 finałów, wygrywając 26 razy. Dalsze miejsca zajmują KÍ Klaksví i GÍ Gøta (jeszcze przed fuzją z Leirvík ÍF), mając po sześć zwycięstw. Największym pechowcem pucharu jest Ítróttarfelag (IF) Fuglafjarðar, który aż sześć razy uczestniczył w finale i zawsze schodził z boiska pokonany.

Wyspy Owcze w europejskich pucharach

Debiut ekipy z archipelagu w europejskich pucharach przypadł na sezon 1992/93, a szlak w Pucharze Zdobywców Pucharu przetarł B 1936 Tórshavn. W rundzie kwalifikacyjnej przedstawiciel Wysp Owczych trafił na luksemburski Avenir FC Beggen. W pierwszym meczu farerscy piłkarze zanotowali porażkę 0:1 na wyjeździe, a w rewanżu zremisowali 1:1. Inauguracyjne trafienie zdobył już w 9. minucie meczu Kári Reynheim. Rok później B 68 Tofta ÍF wystartował w Lidze Mistrzów. Zawodnicy z Wysp Owczych ponieśli dwie sromotne porażki – 0:6 i 0:5 z Dinamem (wtedy Croatia) Zagrzeb. Ważniejsze jednak dla historii piłki nożnej w tym kraju było to, co działo się w PZP. HB Tórshavn pomimo porażki na Łotwie z RAF-em Jelgava 0:1 przeszedł do kolejnej rundy. Było to następstwem dyskwalifikacji Łotyszów przez UEFĘ.

Na pierwszy awans wywalczony na boisku, Farerzy musieli czekać aż do sezonu 2005/06. Wtedy to, w ramach Pucharu UEFA, B 1936 Tórshavn pokonał w dwumeczu islandzki IBV Vestmannaeyjar (1:1 na wyjeździe i 2:1 w rewanżu przed własną publicznością). Kolejny sukces przyszedł rok później. B 1936 pokonał na wyjeździe maltańską Birkirkarę aż 3:0 i po remisie 2:2 w rewanżu po raz pierwszy przeszedł pierwszą rundę kwalifikacyjną Ligi Mistrzów. Później zdarzyło się to jeszcze trzykrotnie, a po raz ostatni w tym sezonie. GÍ/LÍF Víkingur (Leirvík) pokonał dwukrotnie debiutanta w EP, KF Trepça’89 Mitrovicë z Kosowa 2:1 i 4:1. Warto tu wspomnieć sezon 2014/15, kiedy to Víkingur przeszedł aż dwie rundy kwalifikacyjne Ligi Europy, pozostawiając w pokonanym polu FK Daugava z Łotwy i Tromsø IL z Norwegii.

Z przedstawicielami naszej ligi drużyny z Wysp Owczych nigdy nie grały.

 Reprezentacja

Pierwszy mecz reprezentacja Wysp Owczych rozegrała 24 sierpnia 1988 roku z Islandią. Zakończył się on porażką 0:1. Drugie spotkanie rozegrane 14 kwietnia 1989 roku przed własną publicznością przyniosło pierwsze zwycięstwo. Wyspiarze wygrali z Kanadą 1:0, a historyczną bramkę zdobył Torkil Nielsen. 12 września 1990 roku ten sam zawodnik doprowadził do prawdziwej sensacji, strzelając bramkę przeciwko Austrii w meczu o stawkę. Trafienie pozwoliło zwyciężyć ekipie z Wysp Owczych i zdobyć pierwsze punkty w eliminacjach do mistrzostw Europy. Teraz jest to o wiele silniejsza drużyna niż w latach 90. Stąd tamta wygrana Wysp Owczych z Austrią była więcej niż sensacją.

Tryumfy w eliminacjach zdarzyły się im się jeszcze pięciokrotnie:

• Eliminacje ME 1996 dwukrotnie z San Marino 3:0 i 3:1
• Eliminacje ME 2012 z Estonią 2:0
• Eliminacje ME 2016 dwukrotnie z Grecją 1:0 i 2:1

Walkę o miejsce na mistrzostwach świata Wyspy Owcze rozpoczęły od eliminacji do mundialu w 1994 roku. Nie był to oczywiście udany start. Farerzy ponieśli 10 porażek i zakończyli eliminacje z bilansem bramkowym 1-38. Cztery lata później bilans był już dużo lepszy. Wyspy Owcze pokonały bowiem Maltę i to dwukrotnie po 2:1. W następnych eliminacjach wyspiarze powtórzyli sukces, tym razem ogrywając Luksemburg (2:0 i 1:0). Kolejna wygrana w eMŚ miała miejsce w 2009 roku. Reprezentacja Wysp Owczych pokonała Litwę 2:1. W obecnych eliminacjach rozegrali sześć spotkań i zajmują czwarte miejsce w grupie (na sześć drużyn). Warto odnotować, że Farerzy pokonali już 2:0 Łotwę na wyjeździe i zremisowali z Andorą oraz z Węgrami. Widzimy więc, że potrafią punktować.

Największy sukces reprezentacja Wysp Owczych odniosła w kategorii juniorów do lat 17. Po raz pierwszy w historii wszystkich reprezentacji wywalczyli oni awans do finałowych rozgrywek w ramach mistrzostw Europy. Udało im się tego dokonać dzięki pokonaniu Czechów czy Słowaków, a także remisując z Cyprem. W turnieju finałowym nie odegrali żadnej roli. W trzech meczach ponieśli wyłącznie porażki i zakończyli udział w mistrzostwach z bilansem bramkowym 0:13. Sam awans był już jednak ogromnym sukcesem.

Polacy z Wyspami Owczymi zagrali do tej pory trzykrotnie i za każdym razem towarzysko. Pierwsze spotkanie zostało rozegrane 10 lutego 2002 roku w Limassol na Cyprze. Zakończyło się ono wynikiem 2:1 dla Polski po dwóch bramkach Macieja Żurawskiego. Kolejne mecze również kończyły się naszym zwycięstwem. Najpierw 21 lutego 2004 roku w hiszpańskim San Fernando było 6:0. Ten mecz przeszedł do naszej historii za sprawą niecodziennego wyczynu Pawła Kryszałowicza. Udało mu się zdobyć cztery bramki w 45 minut, z czego trzy trafienia zaliczył w ostatnich 5 minutach pierwszej połowy. Po jednej bramce dołożyli Tomasz Kłos i Mariusz Kukiełka. Co ciekawe Kryszałowicz zszedł w przerwie z boiska i był to przedostatni mecz w jego karierze reprezentacyjnej (we wrześniu 2004 rozegrał siedem minut z Irlandią Północną). Ostatnie spotkanie naszych reprezentacji miało miejsce 14 maja 2006 roku na stadionie we Wronkach. Odnieśliśmy pewne zwycięstwo 4:0 (dwie bramki Grzegorza Rasiaka i po jednej Marka Saganowskiego i Sebastiana Mili).

Rekordziści reprezentacji

Rekordzistą pod względem liczby rozegranym meczów w barwach Wysp Owczych jest Fróði Benjaminsen. Zawodnik urodzony w 1977 roku, a więc mający już 40 lat, wciąż śrubuje swój rekord występów, wynoszący na tę chwilę 92 mecze. Kolejne miejsce zajmują: Óli Johannesen z 83 grami i Jákup Mikkelsen z 73. Obaj jednak już kilka lat temu zakończyli przygodę z piłką. Z zawodników wciąż grających najwięcej występów po Benjaminsenie mają: Christian Holst i Jónas Tór Næs – 51.

Rekordzistami bramek w reprezentacji Wysp Owczych są: Rógvi Jacobsen – 10 w 52 meczach, Todi Jónsson 9 w 45 grach i Uni Arge 8 w 37 spotkaniach. Jeśli chodzi o tych wciąż grających zawodników, to najwięcej ma wspomniany wcześniej rekordzista występów, czyli Fróði Benjaminsen, który strzelił ich sześć.

Oto na koniec kilka bramek Jacobsena. Robi użytek ze swojej głowy.

MARIUSZ ŚWIERCZYŃSKI

Zachęcamy do polubienia nas na FACEBOOKU, a także obserwacji na TWITTERZE , INSTAGRAMIE i YOUTUBE