Zapraszamy dziś do kolejnego odcinka historii klubowych rozgrywek w Europie. Po PMT, PUEFA, LE i PZP przyszedł czas na Puchar Europy Mistrzów Krajowych, bo tak brzmi pełna nazwa pucharu, który w 1991 roku przekształcił się w Ligę Mistrzów.
Pierwsze propozycje rozgrywania europejskich pucharów pojawiły się już przed II-gą Wojną Światową, jednak odległości, potem Wojna i zniszczona Europa dawały szansę istnienia tylko lokalnym pucharom. Te z kolei miały często charakter okazjonalny. Jedyny znaczący trwający wiele lat to MItropa Cup. Przez lata trwały dyskusje, w które włączały się też gazety (jeden z najważniejszych artykułów ukazał się L’Equipe w grudniu 1954 roku), dotyczące utworzenia formatu obejmującego całą Europę. W marcu 1955 roku na Kongresie w Wiedniu UEFA wydała zgodę na start rozgrywek i rozpoczęła pracę nad pierwszą edycją. Cztery miesiące później wybrano komitet organizacyjny, który spotkał się po raz pierwszy 18.07.1955 roku, a już we wrześniu rozegrano pierwszy mecz. Puchar z założenia miał być rozgrywkami dla mistrzów poszczególnych krajów, ale dopiero kilka lat później przyjęto to jako warunek konieczny.
Pierwsze sezony
Do pierwszych rozgrywek zostało wybranych 16 krajów, z których zaproszono po jednej drużynie. Co ciekawe, tylko 8 z nich było aktualnymi mistrzami swoich krajów: Real Madryt, Rot-Weiss Essen, AC Milan, Stade Reims, Aarhus GF, RSC Anderlecht, Djurgardens IF Sztokkholm oraz reprezentant Saary (kraju pod protektoratem Francji, włączonego, po referendum, 01.01.1957 roku do Niemiec) 1.FC Saarbrücken.
Pierwszy mecz rozegrano 04.09.1955 roku na Estadio Nacional w Lisbonie. Naprzeciw siebie stanęły drużyny, miejscowego Sportingu oraz Partizana Belgrad, piątej drużyny Jugosławii z sezonu 1954/55. Sygnał do rozpoczęcia meczu dał Édouard Harzic z Francji, ten sam, który kilka tygodni później sędziował pierwszy meczu PMK na polskiej ziemi – Gwardia – Djurgarden. Pierwszego gola strzelił już w 14 minucie João Baptista Martins.
Powszechnie znany jest fakt, że pierwsze sezony to dominacja madryckiego Realu. Królewscy zdobyli pięć pierwszych pucharów, bilans tego okresu to 29 zwycięstw, 4 remisy i 9 porażek, stosunek bramek 121-53. W późniejszych latach Real tylko raz zdobył najcenniejszy Puchar w sezonie 1965/66, ale warto zauważyć, że 26 startów w PMK, Real, aż 16 razy był co najmniej w półfinale, a aż 19 w ¼ finału. Oczywiście klub ze stolicy Hiszpanii przoduje we wszystkich zestawieniach obejmujących okres od 1955 do 1991 roku.
Kolejne lata
W kolejnych latach można było zaobserwować zmieniająca się dominację, drużyn czy nacji. I tak lata 60-te to dominacja Włochów i Sportingu Lisbona, potem 70-te to Holendrzy (głównie Ajax) i Niemcy (Bayern Monachium), w kolejnych latach dominowali przedstawiciele Wysp Brytyjskich i Włosi. W tabeli zdobywców Pucharu w ujęciu krajowym na pierwszym miejscu znajduje się Anglia 8 pucharów, a dalej Włochy 7, Hiszpania 6, Holandia 5 Niemcy 4, Portugalia 3 oraz po jednym razie Rumunia, Szkocja i Jugosławia. Wśród klubowych zdobywców fotel lidera piastuje Real i jego 6 pucharów, dalej FC Liverpool i AC Milan po 4, Ajax, Bayer Monachium po 3, Benfica Lisbona, Inter Mediolan, Nottingham Forest po 2 oraz 10 klubów po jednym razie.
Ostatni mecz rozegrano 29.05.1991 w Barii. Był to finał edycji 1990/91 i przyniósł niespodziewane rozstrzygnięcie. Wielki faworyt, Olimpique Marsylia, przegrał po bezbramkowym remisie w konkursie rzutów z Crveną Zvezdą Belgrad. Ostatnią bramkę strzelił Darko Pancev, ustalając wynik karnych na 5-3, ostatnią bramkę z gry strzelił więc w półfinale Klaus Augenthaler – niestety była to bramka samobójcza zamykająca Bayernowi drogę do finału.
Podsumowując, w PMK w 36 edycjach rozegrano 2155 meczów, strzelono w nich 6752 bramek, zagrało 278 klubów w tym 13 z Polski.
Polska
Niestety chwalić się za bardzo nie ma czym. Zajmujemy 16 miejsce w tabeli wszech czasów na 33 drużyny, czyli idealnie w środku. Tylko dwukrotnie udało się dojść do półfinałów: Legia w sezonie 1969/70 (odpadła po remisie 0-0 u siebie i porażce 2-0 w Rotterdamie z Feyenoordem) oraz Widzew w sezonie 1981/82 (również remis, ale 2-2 u siebie i również porażka 2-0, ale tym razem z Juventusem w Turynie). Patrząc na to, że aż 14 nacji miało swych przedstawicieli w finałach PMK, nie jest to wielkie osiągnięcie.
Jako pierwsza wystartowała w rozgrywkach warszawska Gwardia i musiała uznać wyższość Djurgadrens. W ten sposób Gwardia zapoczątkowała serię sześciu kolejnych startów, kiedy to reprezentanci Polski odpadali już w pierwszej rundzie, a były to wpadki spektakularne: ŁKS poległ z Junesse Euch z Luksemburga 0-5, Górnik przegrał w Londynie z Tottenhamem 1-8, Legia ze Slovanem Bratysława 0-4, Polonia 0-6 w dwumeczu z MTK Budapeszt. Najbliżej awansu była Gwardia Warszawa w sezonie 1957/58 kiedy to pokonała SC Wismut Karl-Marx-Stadt 3-1, następnie przegrała w rewanżu 1-3 i po remisowym meczu dodatkowym przegrała w wyniku losowania. Fatalną serię przerwała dopiero Polonia Bytom w sezonie 1962/63, ale odpadła już w kolejnej rundzie przegrywając 1-4 w Stambule z Galatasaray. Zresztą potem było niewiele lepiej, na 36 startów, aż 20 razy reprezentant Polski w PMK odpadał w pierwszej rundzie, a 30 już na pierwszych dwóch etapach.
Tabela wszech czasów klubów
KLUB | KRAJ | P | M | Z | R | P | BR+ | BR- | BR+/- | STARTY |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Real Madrid CF | ESP | 227 | 170 | 101 | 25 | 44 | 401 | 186 | 215 | 26 |
SL Benfica (Lisboa) | POR | 163 | 133 | 67 | 29 | 37 | 263 | 139 | 124 | 22 |
FC Bayern München | GER | 134 | 94 | 58 | 18 | 18 | 210 | 87 | 123 | 13 |
Liverpool FC | ENG | 109 | 77 | 48 | 13 | 16 | 159 | 64 | 95 | 12 |
FK Crvena zvezda (Beograd) | YUG (ob.SRB) | 105 | 86 | 46 | 13 | 27 | 187 | 113 | 74 | 17 |
Celtic FC (Glasgow) | SCO | 99 | 78 | 42 | 15 | 21 | 143 | 73 | 70 | 15 |
AFC Ajax (Amsterdam) | NED | 99 | 75 | 42 | 15 | 18 | 141 | 74 | 67 | 15 |
Juventus FC (Torino) | ITA | 97 | 77 | 41 | 15 | 21 | 124 | 71 | 53 | 14 |
AC Milan | ITA | 89 | 68 | 38 | 13 | 17 | 150 | 72 | 78 | 11 |
RSC Anderlecht | BEL | 85 | 80 | 35 | 15 | 30 | 134 | 125 | 9 | 16 |
CSKA Sofija | BUL | 85 | 86 | 35 | 15 | 36 | 124 | 125 | -1 | 21 |
FK Dynamo Kyjiw | USR (ob.UKR) | 78 | 62 | 33 | 12 | 17 | 81 | 55 | 26 | 11 |
FC Internazionale Milano | ITA | 68 | 51 | 27 | 14 | 10 | 74 | 38 | 36 | 7 |
FC Barcelona | ESP | 61 | 46 | 26 | 9 | 11 | 87 | 42 | 45 | 5 |
Rangers FC (Glasgow) | SCO | 60 | 57 | 26 | 8 | 23 | 94 | 92 | 2 | 13 |
Manchester United | ENG | 59 | 41 | 26 | 7 | 8 | 100 | 45 | 55 | 5 |
PSV Eindhoven | NED | 54 | 49 | 20 | 14 | 15 | 82 | 47 | 35 | 10 |
Dukla Praha (ob. FK Marila Příbram) | TCH (ob.CZE) | 54 | 45 | 22 | 10 | 13 | 75 | 58 | 17 | 10 |
SK Rapid Wien | AUT | 52 | 49 | 24 | 4 | 21 | 89 | 69 | 20 | 11 |
SC Feyenoord Rotterdam | NED | 50 | 39 | 20 | 10 | 9 | 90 | 38 | 52 | 8 |
FC Dinamo 1948 Bucureşti | ROU | 50 | 52 | 21 | 8 | 23 | 84 | 83 | 1 | 13 |
Atlético de Madrid | ESP | 49 | 39 | 21 | 7 | 11 | 65 | 39 | 26 | 5 |
R. Standard de Liège | BEL | 49 | 40 | 23 | 3 | 14 | 72 | 47 | 25 | 8 |
FK Austria Wien | AUT | 49 | 51 | 19 | 11 | 21 | 75 | 76 | -1 | 14 |
FC Steaua Bucureşti | ROU | 48 | 43 | 20 | 8 | 15 | 68 | 52 | 16 | 10 |
AC Sparta Praha | TCH (ob.CZE) | 47 | 42 | 19 | 9 | 14 | 67 | 60 | 7 | 9 |
Górnik Zabrze | POL | 46 | 43 | 20 | 6 | 17 | 69 | 65 | 4 | 12 |
AS Saint-Étienne | FRA | 45 | 41 | 19 | 7 | 15 | 50 | 44 | 6 | 10 |
Panathinaikos AÓ (Athína) | GRE | 45 | 53 | 13 | 19 | 21 | 60 | 71 | -11 | 13 |
FC Porto | POR | 43 | 37 | 19 | 5 | 13 | 69 | 41 | 28 | 9 |
BILANS POZOSTAŁYCH POLSKICH KLUBÓW | ||||||||||
Legia Warszawa | POL | 24 | 18 | 11 | 2 | 5 | 29 | 16 | 13 | 4 |
Ruch Chorzów | POL | 14 | 14 | 5 | 4 | 5 | 20 | 25 | -5 | 4 |
Widzew Łódź | POL | 9 | 10 | 4 | 1 | 5 | 21 | 20 | 1 | 2 |
Lech Poznań | POL | 8 | 8 | 4 | 0 | 4 | 11 | 18 | -7 | 3 |
Wisła Kraków | POL | 6 | 6 | 2 | 2 | 2 | 10 | 11 | -1 | 1 |
Polonia Bytom | POL | 6 | 6 | 3 | 0 | 3 | 8 | 12 | -4 | 2 |
Gwardia Warszawa | POL | 4 | 5 | 1 | 2 | 2 | 6 | 9 | -3 | 2 |
Zagłębnie Lubin | POL | 2 | 2 | 1 | 0 | 1 | 2 | 4 | -2 | 1 |
Szombierki Bytom | POL | 2 | 4 | 1 | 0 | 3 | 4 | 7 | -3 | 1 |
ŁKS Łódź | POL | 2 | 2 | 1 | 0 | 1 | 2 | 6 | -4 | 1 |
Śląsk Wrocław | POL | 1 | 2 | 0 | 1 | 1 | 2 | 5 | -3 | 1 |
Stal Mielec | POL | 0 | 4 | 0 | 0 | 4 | 2 | 6 | -4 | 2 |
Tabela wszech czasów federacji
KRAJ | P | M | Z | R | P | BR+ | BR- | BR+/- |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hiszpania | 372 | 289 | 161 | 50 | 78 | 601 | 314 | 287 |
Włochy | 320 | 250 | 132 | 56 | 62 | 419 | 227 | 192 |
Niemcy | 309 | 236 | 128 | 53 | 55 | 499 | 269 | 230 |
Anglia | 302 | 226 | 131 | 40 | 55 | 466 | 216 | 250 |
Portugalia | 229 | 198 | 95 | 39 | 64 | 373 | 228 | 145 |
Holandia | 223 | 183 | 91 | 41 | 51 | 353 | 192 | 161 |
Szkocja | 207 | 177 | 88 | 31 | 58 | 302 | 219 | 83 |
Czechosłowacja | 185 | 157 | 74 | 37 | 46 | 249 | 203 | 46 |
Francja | 184 | 166 | 73 | 38 | 55 | 274 | 199 | 75 |
Belgia | 184 | 171 | 78 | 28 | 65 | 284 | 244 | 40 |
Jugosławia | 179 | 160 | 78 | 23 | 59 | 306 | 218 | 88 |
ZSRR | 151 | 126 | 62 | 27 | 37 | 174 | 118 | 56 |
Węgry | 146 | 137 | 62 | 22 | 53 | 263 | 230 | 33 |
Austria | 132 | 140 | 54 | 24 | 62 | 221 | 220 | 1 |
Rumunia | 126 | 133 | 52 | 22 | 59 | 193 | 197 | -4 |
Polska | 124 | 124 | 53 | 18 | 53 | 186 | 204 | -18 |
NRD | 119 | 128 | 50 | 19 | 59 | 195 | 188 | 7 |
Szwajcaria | 112 | 125 | 45 | 22 | 58 | 196 | 229 | -33 |
Bułagaria | 111 | 126 | 44 | 23 | 59 | 183 | 203 | -20 |
Szwecja | 110 | 123 | 42 | 26 | 55 | 166 | 200 | -34 |
Grecja | 86 | 109 | 28 | 30 | 51 | 126 | 171 | -45 |
Dania | 83 | 111 | 28 | 27 | 56 | 140 | 216 | -76 |
Turcja | 77 | 100 | 30 | 17 | 53 | 97 | 175 | -78 |
Irlandia Północna | 36 | 76 | 8 | 20 | 48 | 77 | 199 | -122 |
Norwegia | 31 | 74 | 9 | 13 | 52 | 63 | 185 | -122 |
Cypr | 31 | 64 | 14 | 3 | 47 | 62 | 198 | -136 |
Finlandia | 31 | 78 | 13 | 5 | 60 | 59 | 241 | -182 |
Irlandia | 29 | 78 | 8 | 13 | 57 | 58 | 222 | -164 |
Albania | 22 | 41 | 7 | 8 | 26 | 26 | 69 | -43 |
Luksemburg | 21 | 78 | 8 | 5 | 65 | 62 | 327 | -265 |
Malta | 19 | 64 | 7 | 5 | 52 | 29 | 226 | -197 |
Islandia | 17 | 60 | 4 | 9 | 47 | 44 | 197 | -153 |
Saara | 2 | 2 | 1 | 0 | 1 | 5 | 7 | -2 |
liga europy liga europy liga europy liga europy liga europy liga europy liga europy liga europy liga europy liga europy liga euro
MARIUSZ ŚWIERCZYŃSKI
Zachęcamy do polubienia nas na FACEBOOKU, a także obserwacji na TWITTERZE , INSTAGRAMIE i YOUTUBE