Przyjęło się, że piłka nożna narodziła się w Anglii — to wyspiarze sformalizowali reguły futbolu, to w Anglii narodziły się pierwsze kluby piłkarskie, w końcu to w Anglii zorganizowano pierwsze formalne rozgrywki i to w Anglii ogłoszono profesjonalizację futbolu. Jednak ten artykuł nie będzie kolejnym wspomnieniem angielskiego ojcostwa futbolu. Dziś spojrzymy, jak rodziła się piłka nożna w Chile.
Początkowe lata
Piłka nożna pierwszy raz pojawiła się w Chile pod koniec XIX wieku, kiedy angielscy marynarze i emigranci przebywali na terenie chilijskich portów. Oddawali się wtedy rozgrywkom, które znali w swojej ojczyźnie, czyli między innymi futbolowi. Niedługo później trzech anglików, jeden dziennikarz i dwóch kupców, założyło w 1895 roku związek piłki nożnej w Chile (The Football Association of Chile), moment ten przyjmuje się jako początek piłki nożnej w tym kraju. Chilijska reprezentacja była drugą najstarszą federacją piłkarską na terenie Ameryki Południowej (dwa lata wcześniej powstała federacja Argentyńska).
Początkowe lata istnienia związku nie były łatwe, gdyż popadł on w konflikt z narodową instytucją zajmującą się ochroną sportu. Potem jednak doszło do rozkwitu nowej dyscypliny. W 1910 roku z okazji obchodów stulecia państwa argentyńskiego powstała pierwsza kadra narodowa, która zadebiutowała 27 maja przeciwko drużynie Argentyny (3:1 dla Argentyny). To był pierwszy oficjalny mecz w historii reprezentacji Chile. Cztery lata później Chile zostało pełnoprawnym członkiem FIFA, a w 1916 roku zostały jednym z czterech założycieli południowo-amerykańskiej CONMEBOL (południowo-amerykański odpowiednik UEFA).
Na początku lat 20. XX wieku w kraju powstała druga federacja piłkarska, która uważała się za przedstawiciela narodowej reprezentacji. Spór pomiędzy starą a nową federacją spowodował krótkotrwałe usunięcie Chile z grona FIFA, ale już rok później szybkie połączenie konkurujących organizacji w jedną przywróciło reprezentację do organizacji.
Uczestnik mistrzostw świata
Reprezentacja Chile była uczestnikiem pierwszych Mistrzostw Świata w 1930 roku, które były rozgrywane na terenie Urugwaju. W grupie z Argentyną, Francją i Meksykiem zajęła 2. miejsce, wygrywając z Meksykiem (3:0) i Francją (1:0), ale przegrywając z Argentyną (1:3). Do dalszego etapu rozgrywek przeszła tylko Argentyna jako zwycięzca grupy.
Krajowy futbol rozkwitał. Tworzyły się nowe kluby piłkarskie i lokalne ligi. Najważniejszym z klubów do dziś pozostaje powstałe w 1925 roku Colo-Colo, które do tej pory wygrało krajową ligę 32 razy. Rozwój piłki chilijskiej przez długi czas miał amatorski charakter. Zmieniło się to w 1933 roku, kiedy piłka nożna stała się oficjalną profesją zawodową.
Po drugiej wojnie światowej Chile zakwalifikowało się do Mistrzostw Świata w 1950 roku. Tam, pomimo porażki z Anglią i Hiszpanią, pokonała reprezentację Stanów Zjednoczonych 5:2, co pozostaje do tej pory rekordowym zwycięstwem na wszystkich mundialach (pod względem stosunku strzelonych goli do straconych).
Gospodarz mistrzostw świata
Federacja Chile wywalczyła organizację Mistrzostw Świata w 1962 roku, pokonując na Kongresie FIFA Argentynę stosunkiem głosów 32 do 10. Pomimo wygrania głosowania, organizacja turnieju stanęła pod znakiem zapytania, gdyż dwa lata przed rozpoczęciem mundialu doszło do trzęsienia ziemi o skali 9,5 Richtera. Południowa część kraju została zniszczona, ale mistrzostwa świata udało się zorganizować w czterech północnych miastach.
Tragiczne wydarzenie i organizacja światowego mundialu sprawiła, że chilijscy piłkarze podeszli do tych mistrzostw z wielkim, patriotycznym nastawieniem, co było widać bezpośrednio na boisku. Najpierw, w fazie grupowej, doszło do meczu z Włochami. Spotkanie zostało zapamiętane jako „Bitwa o Santiago” ze względu na brutalną grę, faule i bójki, a nawet interwencję lokalnej policji. Gospodarze wygrali to starcie 2:0, a sędzia tego meczu Ken Aston, pod wpływem tych wydarzeń, wymyślił wprowadzenie żółtych i czerwonych kartek, które dzisiaj stanowią jeden z kluczowych elementów zasad piłki nożnej.
Po awansowaniu do fazy pucharowej reprezentacja Chile sensacyjnie pokonała w ćwierćfinale ZSRR 2:1, dla której grał legendarny Lew Jaszyn, jedyny bramkarz w historii, który otrzymał złotą piłkę. W półfinale gospodarze ulegli późniejszym triumfatorom mistrzostw reprezentacji Brazylii 4:2, ale w meczu o trzecie miejsce ponownie zaskoczyli cały świat, wygrywając 1:0 z reprezentacją Jugosławii. To był jedyny tak wielki sukces reprezentacji Chile w historii mundialów. Reprezentacja tego kraju jeszcze trzykrotnie ukończyła rywalizację w fazie grupowej i trzykrotnie zakończyła swoją przygodę w 1/16 finału, ale już nigdy nie powtórzyła wyczynu z 1962 roku.
Inne rozgrywki międzynarodowe
Reprezentacja Chile brała w udział Copa America od 1916 roku, ale na swoje pierwsze mistrzostwo musiała czekać aż 99 lat, do 2015 roku, będąc gospodarzem turnieju. Zwycięstwo Copa América Chile powtórzyło już w następnym roku w Stanach Zjednoczonych.
Na igrzyskach olimpijskich jedynym sukcesem był brązowy medal w 2000 roku w Sydney, dzięki dwóm bramkom Ivána Zamorano przeciwko Stanom Zjednoczonym. Chile zorganizowała także mistrzostwa świata kobiet U-20 w 2008 roku, zostając pierwszym krajem w historii Ameryki Południowej organizującym kobiecy czempionat.
Reprezentacja dziś
Głównym problemem piłkarskim, utrzymującym się w Chile od dziesięcioleci jest to, że utalentowani zawodnicy przerastają swoim poziomem lokalną ligę. Piłkarz jest traktowany jak produkt, na którym należy dobrze zarobić, więc przyszłe gwiazdy futbolu są w młodym wieku wyprzedawane do innych lig regionu (Brazylijska, Argentyńska) lub za ocean do klubów europejskich.
Ten układ powoduje, że poza najsilniejszym Colo-Colo, inne zespoły chilijskie cierpią na brak zainteresowania wśród kibiców na trybunach, co jest odzwierciedleniem braku jakości tych zespołów. W 2021 roku tylko trzy kluby chilijskie były sklasyfikowane w TOP 50 rankingu CONMEBOL, z czego najlepszy klub zajmował dopiero 26. miejsce
Reprezentacja w naturalny sposób jest zasilana piłkarzami spoza krajowych drużyn. Znajdziemy tutaj przedstawicieli najlepszych lig świata: hiszpańskiej La Ligi, niemieckiej Bundesligi, angielskiej Premier League i Championship, włoskiej Serie A i wielu innych mniejszych lig, w tym także naszej polskiej Ekstraklasy (mowa tutaj o Ángelo Henríquezie z Miedzi Legnica, który rozegrał do tej pory 14 meczów dla reprezentacji, jeden w 2022 roku).
Największymi gwiazdami reprezentacji Chile są obecnie jej weterani: 33-letni Alexis Sánchez, 35-letni Arturo Vidal, 39-letni Claudio Bravo i 34-letni Gary Medel. Najmłodszy z tej czwórki, były piłkarz m.in. Barcelony, Arsenalu i Interu Milan Alexis Sánchez z dorobkiem 150 meczów i 49 goli jest obecnie rekordzistą reprezentacji Chile w obu tych rankingach.
Problemem reprezentacji Chile jej starzenie. Brakuje młodych i utalentowanych piłkarzy, którzy mogliby zastąpić starą gwardię. Pomimo poszukiwań następców, brakuje jakości. Najlepszym tego dowodem jest powołanie ponad 80 piłkarzy w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Chile przez następne lata będzie szukać swojej przyszłości w światowej piłce nożnej i przyjdzie im się zmierzyć z problemami, kiedy stare wilki odejdą na zasłużoną emeryturę. Ta przyszłość jest na tę chwilę niepewna.
Źródła:
- https://profilpelajar.com/article/Football_Federation_of_Chile
- http://www.memoriachilena.gob.cl/602/w3-article-635.html
- https://bleacherreport.com/articles/394150-chiles-top-ten-world-cup-moments
- https://magisterenperiodismo.com/guia-para-entender-lo-que-es-y-ha-sido-el-futbol-chileno/
- https://conmebollibertadores.com/cards/NewsReaderWeb/2022-conmebol-club-ranking
- https://www.national-football-teams.com/country/41/2022/Chile.html
