Mówisz Amsterdam, myślisz Ajax, oczywiście, jeżeli jesteś kibicem piłkarskim. Jednak to nie Godenzonen są najstarszym istniejącym klubem piłkarskim największego miasta w Królestwie Niderlandów, a AFC, czyli dokładnie Amsterdamsche Football Club. Identyczny skrót przed nazwą klubu ma również wielki Ajax, ale to skromny amatorski klub z południowego Amsterdamu był pierwszy.
Historia powstania klubu
Pod koniec 1894 roku grupa młodych Amsterdamczyków wpadła na pomysł, by założyć klub piłkarski. Jak postanowili, tak zrobili i 18 stycznia 1895 roku, w piwnicy domu przy Koninginneweg w pobliżu parku Vondelpark, powołali do życia „Amsterdamsche Football Club”, czyli w skrócie AFC. W spotkaniu założycielskim uczestniczyło sześciu chłopców w wieku piętnastu i szesnastu lat, ale znane są nazwiska tylko czterech z nich: Gerard Scheepens, Hein Brass, Frits Bernard i GJ Bernard. Inicjatorem spotkania i faktycznym założycielem klubu był Gerard Scheepens. Był on też pierwszym prezesem AFC.
Stałą tradycją w AFC jest to, że co roku 18 stycznia grób założyciela klubu na cmentarzu Zorgvlied odwiedza delegacja zarządu i składa na nim kwiaty.
Herb i pseudonim
Na pierwszą siedzibę klubu wybrano teren pomiędzy stawami Vondelpark i Oranje Nassaulaan w dzielnicy Amsterdam-Zuid.
Barwy klubowe przyjęto 8 października 1896 roku, a zostały nimi czerwono-czarne kolory Amsterdamu.
AFC grał w czerwonych koszulkach, czarnych spodenkach i czerwonych getrach. Ze względu na kolor koszulek zaczęto ich nazywać „The Reds” i tak zostało do dziś.
Rozgrywki
W dwa lata po założeniu, w 1897 roku, zarząd podjął decyzję o zarejestrowaniu AFC do udziału w zawodach 2 ligi Amsterdamsche Voetbalbond (AVB). Przez pierwsze lata istnienia klub przegrywał większość spotkań. Dopiero w okresie od 1900 do 1905 roku sytuacja się poprawiła. Klub zgłosił się tez do rozgrywek 2 ligi Nederlandse Voetbal Bond (NVB). W tym też okresie piłkarze AFC zaczęli nosić w pełni czerwone koszulki. w 1906 roku AFC po raz pierwszy w historii wygrał swoją ligę. Niestety związek nie zgodził się na awans AFC do wyższej ligi. Kolejnym udanym rokiem był 1909. AFC wygrał ligę po raz drugi i tym razem mógł wystąpić w barażu o awans. Niestety Ajax Leiden okazał się lepszy. Wtedy też po raz pierwszy odnotowano, że piłkarze AFC mieli na czerwonych koszulkach czarną literę V jak w klubowym herbie. Jak się okazało ten wzór został znakiem rozpoznawczym AFC w całej Holandii i pozostał na stałe na klubowych koszulkach.
Największe sukcesy
Na początku XX wieku mistrza Holandii wyłaniano w rywalizacji każdy z każdym zwycięzców czterech grup 1 ligi (Północna, Południowa, Wschodnia i Zachodnia). Jednak w 1917 NVB podjął decyzję że na zachodzie będą dwie równorzędne grupy. Ten podział nie podobał się największym klubom tamtego czasu i istniał tylko przez dwa sezony. W nowo powstałej grupie regionu zachodniego grały bowiem słabsze kluby. Jednak te dwa sezony to okres największej chwały AFC, ponieważ w obydwu przypadkach wygrywał on swoją ligę i walczył w rundzie finałowej o mistrzostwo Holandii.
W sezonie 1917/18 AFC wygrał swoją grupę, będąc niepokonanym na własnym boisku i zostawiając w pokonanym polu m.in. Feyenoord. W rundzie finałowej zmierzył się z Ajaksem, Go Ahead, Willemem II i Be Quick. AFC ostatecznie zajął czwarte miejsce. Najważniejsze były dwa pojedynki z lokalnym rywalem Ajaksem na wyprzedanym Stadionie Olimpijskim. Niesamowite emocje były w drugim meczu z wielkim rywalem. Ajax prowadził już 4:0 na 10 minut przed końcem meczu, ale AFC wrócił do gry, doprowadzając do stanu 4:3. Niestety na wyrównanie zabrakło czasu. Ajax został w tym sezonie mistrzem Holandii.
Rok później sytuacja się powtórzyła, tylko że zamiast Willem II w grupie finałowej zagrał NAC Breda. Tym razem AFC zajął trzecie miejsce, ustępując tylko Ajaksowi i Go Ahead, grając ponownie starym Stadionie Olimpijskim przed 20-tysięczną publicznością.
Amatorstwo
Przez kolejne lata AFC występował na różnym poziomie rozgrywek amatorskich w Holandii, jednak nigdy nie rywalizował w ligach profesjonalnych. Jednak klub się rozwijał. W roku powstania AFC liczył 15 członków, a obecnie ma ich ponad 2000.
Od 1961 roku AFC tylko przez 3 sezony (lata 1998-2001) nie występowało w najwyższej klasie amatorskich rozgrywek w Holandii. Od 2016 roku występuje w nowo powstałej Tweede Divisie, która jest najwyższym poziomem amatorskim i jednocześnie 3 poziomem rozgrywek licząc również kluby profesjonalne. W sezonie 2018/19 AF wygrał Tweede Divisie stając się najlepszą amatorską drużyną w kraju. W obecnych sezonie (2022/23) również ma na to szansę, ponieważ gdy piszę ten tekst, jest liderem rozgrywek (19.01).
Daley Blind i… Mickey van der Hart
Przez wiele lat historii klubu, przez AFC przewinęło się wielu piłkarzy i trenerów którzy przeszli do historii holenderskiej piłki.
Trenerami AFC byli m.in.: Frederick („Fred”) Warburton (1910/11), John „Jack” Reynolds (1927/28), Karel Kaufman (1941/42), Rinus Michels (1964/65), Stanley Menzo (2003-05, 2014/15), Maarten Stekelenburg (2013)
Karierę w AFC rozpoczynali tacy piłkarze jak: Daley Blind (Ajax, Manchester United, Bayern), Dwight Tiendalli (Utrecht, Feyenoord, Twente, Swansea), Derrick Luckassen (AZ, PSV, Anderlecht), Thom Haye (AZ, Willem II, Heerenveen), Ridgeciano Haps (AZ, Feyenoord, Venezia), Mickey van der Hart (PEC, Lech Poznań), Carel Eiting (Ajax, Huddersfield, Genk), Justin Kluivert (Ajax, Roma, RB Lipsk, Nice, Valencia), Philippe Sandler (PEC, Manchester City, Anderlecht, Feyenoord), Jayden Braaf (Manchester City, Udinese, BVB), Brian Brobbey (Ajax, RB Lipsk), Immanuel Pherai (BVB, PEC) oraz najnowsze talenty Eredivisie: Myron van Brederode (AZ) i Million Manhoef (Vitesse).
Daley Blind ostatnio trenował z piłkarzami AFC, przed podpisaniem kontraktu z Bayernem Monachium
Najdroższe grunty w Holandii
Przez wiele lat istnienia AFC często zmieniał lokalizację, i tak tez się stało w ostatnich latach. W 2019 roku podjęto decyzję o budowie nowego centrum sportowego dla AFC z pięcioma boiskami i budynkiem klubowym. Wynikało to z tego, że tereny, na których wcześniej przez kilkadziesiąt lat funkcjonował klub, były najdroższe w Holandii. Wartość tych gruntów szacowano na minimum 800 mln euro. Nowy Sportpark oddano w 2022 roku.
