Pewne zdjęcie zrobione podczas mundialu w Rosji po meczu 1/8 finału obiegło cały świat. Fotograf uchwycił moment, gdy Gareth Southgate pociesza Kolumbijczyka Mateusa Uribe. Anglia właśnie awansowała do ćwierćfinału, po tym, jak Uribe i Bacca nie wykorzystali swoich „jedenastek” w serii rzutów karnych, ale selekcjoner Anglików świętowanie odłożył na później. Na boisku nie było wówczas innej osoby, która bardziej niż Southgate rozumiała, co czuli dwaj reprezentanci Kolumbii.
Gareth Southgate – biogram
- Pełne imię i nazwisko: Gareth Southgate
- Data i miejsce urodzenia: 3. września 1970, Watford
- Wzrost: 1,83m
- Pozycja: prawy obrońca, środkowy obrońca, lewy obrońca, defensywny pomocnik, środkowy pomocnik
Historia i statystyki kariery
Kariera juniorska:
- Southampton,
- Crystal Palace
Kariera klubowa:
- Crystal Palace (1989-1995),
- Aston Villa (1995-2001),
- Middlesbrough (2001-2006)
Kariera reprezentacyjna:
- Anglia (1995-2004) – 57 występów, 2 bramki
Kariera trenerska:
- Middlesbrough (2006-2009),
- Anglia U21 (2013-2016),
- Anglia (2016-obecnie)
Gorzka prawda
Ta historia bierze swój początek 3 września 1970 roku, bo to wówczas, w Watford, przyszedł na świat Gareth Southgate. Swoje pierwsze piłkarskie kroki stawiał w Southampton, ale jego pobyt w klubie nie trwał długo.
Wciąż mam ten list. Byłem trzynastolatkiem, kiedy go otrzymałem, ale zachowałem go, żeby przypominał mi ten moment i był dla mnie motywacją. Trenowałem z Southampton przez ostatnie dwa i pół roku, kiedy klub poinformował mnie, że ze mnie rezygnuje. (…) Zawsze chciałem zostać profesjonalnym piłkarzem, więc oczywiście byłem rozczarowany, ale też naiwny. Nie zdawałem sobie w pełni sprawy z tego, jak ważny był to czas w moim życiu w odniesieniu do tego, czy ostatecznie mi się uda. (…) Nie byłem załamany tym listem; grałem dalej, czekając na moją następną szansę. Pojawiła się w Crystal Palace. Kiedy miałem 15 lat, występowałem w drużynie do lat 18, a rok później zaoferowano mi dwuletnie praktyki. Musiałem zdecydować: czy zostaję w szkole i podchodzę do egzaminów A-Levels [odpowiednik polskiej matury], czy gram dla Crystal Palace i zarabiam na tym 27 funtów tygodniowo? Wybrałem bez zastanowienia.
– opowiadał w 2019 roku Southgate portalowi Coaches’ Voice.
Źródło: https://www.coachesvoice.com/the-bear-pit/
Mimo że odszedł ze szkoły w wieku 16 lat (zdał osiem egzaminów O-Levels, uzyskując najwyższą możliwą ocenę z dwóch przedmiotów), nie zrezygnował całkowicie z edukacji. Pomiędzy 1987 a 1989 rokiem uczęszczał do Croydon College (była to część programu, w ramach którego młodzi absolwenci szkół dokształcali się w swoim miejscu pracy). Podczas występów dla Palace Southgate zyskał też pseudonim „Nord”; tak nazywał go jeden z trenerów, Wally Downes, bo precyzyjny sposób wysławiania się piłkarza przypominał mu manierę prezentera telewizyjnego Denisa Nordena. Tak Southgate’a wspomina inny trener młodzieży w londyńskim klubie, Bob White:
Kiedy do nas przyszedł, stało się jasne, że podpisaliśmy umowę z inteligentny chłopakiem i piłkarzem. Jako młody gracz zawsze cieszył się popularnością i był kimś, kogo inni podziwiali i szanowali, więc naturalną koleją rzeczy było, że został kapitanem drużyny młodzieżowej
Źródło: https://www.theguardian.com/football/the-agony-and-the-ecstasy/2017/mar/16/gareth-southgate-crystal-palace-captain-england-manager
Początki nie były jednak łatwe. Zaledwie dwa miesiące po dołączeniu do Palace na stałe, ówczesny manager drużyny młodzieżowej, Alan Smith, zaprosił Southgate’a do swojego gabinetu. Wcześniej trener apelował do piłkarzy, aby ci grali w meczach bardziej agresywnie, a Southgate wziął sobie te słowa do serca i po wykonaniu jednego ze wślizgów, skończył z sześcioma szwami na nodze. Gracz usłyszał od Smitha gorzkie słowa:
Musisz być silniejszy, psychicznie i fizycznie; w innym wypadku nie będziesz wystarczająco dobry dla tego klubu, nie będziesz wystarczająco dobry dla siebie ani dla nikogo. (…) Jako agent biura podróży albo agent nieruchomości, byłbyś idealny. Jako piłkarz, nie ma, k***a, szans.
źródło: „Woody and Nord: A Football Friendship” Gareth Southgate & Andy Woodman
Gareth Southgate spędził kilka lat w drużynie rezerw, występując dla niej ponad 100 razy, co było wówczas rekordem klubowym. Profesjonalny kontrakt podpisał w styczniu 1989 roku, nie mając ukończonych 19 lat.
Początek seniorskiej kariery i rola kapitana
Southgate (występujący początkowo jako prawy obrońca, a potem środkowy pomocnik) zadebiutował w pierwszej drużynie Crystal Palace w kwietniu 1991 roku w przegranym 0:3 meczu z Liverpoolem (ostatecznie Orły zajęły wtedy trzecie miejsce w First Division). Rok później Palace stało się jednym z założycieli Premier League, wystąpiło w jej debiutanckim sezonie (1992/93), a piłkarz zdobył swoją pierwszą bramkę w zremisowanym 3:3 domowym meczu przeciwko Blackburn. Klub nie utrzymał się jednak w najwyższej klasie rozgrywkowej i miał spędzić następną kampanię szczebel niżej. Wówczas Alan Smith – ten sam, który wcześniej nie wróżył piłkarzowi sukcesu – podarował 22-letniemu Southgate’owi opaskę kapitańską. Taka decyzja nie zdziwiła poprzedniego kapitana klubu, Geoffa Thomasa, który odszedł do Wolverhampton:
Kiedy Gareth był młodszy, był jak gąbka. Chłonął wszystko, a do tego był przemiłym gościem. Nikt nie mógł powiedzieć o nim złego słowa. Od początku miał zdolności przywódcze i nigdy nie bał się mówić otwarcie, jeśli coś było nie tak – nawet, jeśli to dotyczyło starszych zawodników. Zawsze brał na siebie odpowiedzialność mimo młodego wieku – nawet do tego stopnia, że czasem chciał wszystkich nas kontrolować.
źródło: https://www.theguardian.com/football/the-agony-and-the-ecstasy/2017/mar/16/gareth-southgate-crystal-palace-captain-england-manager
Palace ponownie wystąpiło w Premier League w sezonie 1994/95, ale po rozegraniu zaledwie jednej kampanii wróciło do drugiej ligi, a Southgate odszedł do Aston Villi za 2,5 miliona funtów. Transfer wiązał się ze zmianą pozycji – od tej pory piłkarz występował jako środkowy obrońca i ponownie w swojej karierze objął funkcję kapitana. Już w pierwszym sezonie drużyna zdobyła Puchar Ligi, a w grudniu 1995 roku Southgate zadebiutował w reprezentacji Anglii prowadzonej przez Terry’ego Venablesa (wszedł z ławki w towarzyskim meczu z Portugalią). W trakcie swojej kariery reprezentował kraj 57 razy i do dziś pozostaje rekordzistą Aston Villi pod względem liczby występów dla Anglii (42 z nich zaliczył jako gracz The Villans).
Ten jeden rzut karny
Występując w koszulce z trzema lwami na piersi w latach 1995-2004, Southgate grał jako środkowy obrońca, lewy obrońca lub defensywny pomocnik. Zdobył też dwie bramki i obejrzał trzy żółte kartki, ale opinia publiczna na zawsze zapamiętała go z powodu jednego, niechlubnego strzału.
Był czerwiec 1996 roku, a Anglia organizowała mistrzostwa Europy. Po raz pierwszy od pamiętnego dla Wyspiarzy roku 1966 (kiedy to Anglicy zostali mistrzami świata, pokonując w finale RFN 4:2 na Wembley), Anglia znów była gospodarzem imprezy piłkarskiej najwyższej rangi. Oficjalnym hasłem Euro ’96 wybrano zdanie Football Comes Home („futbol wraca do domu”), a przy okazji powstała słynna piosenka „Three Lions” (powszechnie znana jako „It’s Coming Home”). Tekst utworu mówił o tym, jak każdy kolejny turniej w wykonaniu Anglików po roku 1966 kończył się rozczarowaniem, ale mimo to kibice wciąż wierzą w sukces
Three Lions on a shirt
Jules Rimet still gleaming
Thirty years of hurt
never stopped me dreaming
Trzy Lwy na koszulce
Jules Rimet [dawna nazwa trofeum za zdobycie mistrzostwa świata]wciąż się błyszczy
30 lat cierpienia
nigdy nie sprawiło, że przestałem marzyć.
Anglicy wygrali grupę A, remisując 1:1 ze Szwajcarią, pokonując Szkocję 2:0 i wygrywając z Holandią 4:1. W ćwierćfinale (były to pierwsze mistrzostwa Europy, w których wystąpiło 16 drużyn) Synowie Albionu wyeliminowali po rzutach karnych Hiszpanię w czterech seriach (4:2). Rozgrywany cztery dni później półfinał przeciwko Niemcom również musiał rozstrzygnąć się w serii jedenastek, bo po dogrywce nadal było 1:1 (Shearer/Kuntz). Reprezentacja Anglii stanęła przed szansą, by po raz pierwszy w swojej historii awansować do finału czempionatu Starego Kontynentu.
Terry Venables i Bryan Robson podeszli do mnie. „Gareth, jeśli dojdzie do szóstej serii, wykonasz jedenastkę?” – zdanie, które usłyszałem, kompletnie mnie zaskoczyło. „Jasne, jeśli chcecie, żebym podszedł do jednego karnego, zrobię to”, odpowiedziałem. Jakieś 30 sekund później Bryan wrócił: „Gareth, strzelałeś karne wcześniej?”; „Tak, Robbo”. (…) Nie pytał o szczegóły i to mi odpowiadało. Moje doświadczenia z karnymi były przelotne: jedna niestrzelona jedenastka dla Palace trzy sezony wcześniej. Uspokajałem się myślą, że szósty gracz rzadko był potrzebny w serii karnych, ale kiedy doszło do remisu po cztery, zdałem sobie sprawę, że ten scenariusz, w którym podchodzę do karnego, staje się rzeczywistością.
Żródło: „Woody and Nord: A Football Friendship” Gareth Southgate & Andy Woodman
Swoje „jedenastki” wykonali wówczas Alan Shearer, David Platt, Stuart Pearce, Paul Gascoigne i Teddy Sheringham. Wszyscy trafili i był remis 5:5, a do piłki ruszył Gareth Southgate.
Wyostrzyły mi się zmysły. Cały świat na mnie patrzył, a ja to czułem. Uznałem, że uderzę piłkę w lewy róg bramki. Kiedy ustawiałem ją na jedenastym metrze, spojrzałem w tamtą stronę i od razu wyczułem, że niemiecki bramkarz Andreas Kopke to zauważył. Potem spojrzałem w drugi róg, żeby to wyglądało tak, jakbym chciał strzelać w tamtym kierunku, ale on odczytał moje intencje. (…) Próbując być precyzyjnym, uderzyłem piłkę delikatnie i w nieodpowiednie miejsce, a Kopke z łatwością obronił. Położyłem ręce na głowie i pomyślałem: „Co ja najlepszego zrobiłem?” (…) W szatni głowy piłkarzy były spuszczone, kilku chłopaków wyglądało na załamanych. Płakałem. Ludzie obejmowali moje ramię i mówili, że jest w porządku, ale czułem, że patrzyli na mnie i myśleli: „Chryste, to przez niego przegraliśmy”.
Źródło: „Woody and Nord: A Football Friendship” Gareth Southgate & Andy Woodman
Jednak najgorsze miało dopiero nadejść. Piłkarz otrzymywał groźby śmierci, a sytuacji nie poprawił występ w reklamie Pizza Hut, którego Southgate po latach żałował (pojawili się w niej także inni gracze – Chris Waddle i Stuart Pearce – którzy nie strzelili rzutów karnych w półfinale mundialu 1990 przeciwko Niemcom).
Nawet dzisiaj, kiedy idę ulicą, ludzie mi to [pudło] wypominają i obrażają mnie. Oczywiście, że mnie to denerwuje. Kiedy grałeś w piłkę przez 20 lat, a to jest pierwsza rzecz, która kojarzy się ludziom z tobą, to jest trochę przygnębiające.
https://www.walesonline.co.uk/sport/football/football-news/gareth-southgate-euro-96-penalty-21016819
– wyznał Gareth Southgate w 2012 roku. Skazy nie udało mu się zmazać aż do końca trwania kariery reprezentacyjnej. Wystąpił jeszcze podczas dwóch wielkich turniejów – mundialu w 1998 roku (dwa mecze; Anglia odpadła w 1/8 finału z Argentyną) i Euro 2000 (kilka minut ostatniego spotkania z Rumunią; Anglia nie wyszła z grupy). Swoje ostatnie mistrzostwa świata w piłkarskiej karierze w 2002 roku Southgate przesiedział na ławce rezerwowych.
W międzyczasie, w styczniu 2000 wybrano go piłkarzem miesiąca w Premier League, ale kiedy w maju Villa przegrała finał FA Cup przeciwko Chelsea, Southgate złożył do władz klubu prośbę o pozwolenie na transfer.
Legenda Middlesbrough
Choć zainteresowanie nim miały przejawiać takie kluby jak Fulham czy Chelsea, Gareth Southgate dołączył do Middlesbrough w czerwcu 2001 jako pierwszy transfer Steve’a McClarena (opiewał na kwotę 6,5 miliona funtów). W pierwszej kampanii spędzonej w Boro kibice wybrali go piłkarzem sezonu i dość szybko przejął on obowiązki kapitana klubu (po tym, jak latem 2002 roku drużynę opuścił Paul Ince).
W tym czasie powstała książka „Woody and Nord: A Football Friendship”, którą Southgate napisał wspólnie z Andym Woodmanem. Obaj piłkarze grali w młodzieżowym zespole Crystal Palace i zostali przyjaciółmi, choć ich kariery potoczyły się odmiennie – Southgate występował w Premier League, a Woodman w niższych ligach. Książka została nagrodzona w 2004 tytułem Brytyjskiej Sportowej Książki Roku w kategorii „najlepsza autobiografia”.
W lutym 2004 roku Boro pokonało na Millennium Stadium Bolton Wanderers 2:1 w finale Pucharu Ligi, a Southgate zapisał się na zawsze w pamięci kibiców – został pierwszym kapitanem w 128-letniej historii klubu, który zdobył trofeum. Dzięki temu zwycięstwu Middlesbrough zakwalifikowało się do Pucharu UEFA i w sezonie 2005/2006 po raz pierwszy w swojej historii rywalizowało w Europie. Ostatnim meczem Southgate’a w karierze był występ w finale Pucharu UEFA 2006 przeciwko Sevilli, który jego klub przegrał 0:4.
W trakcie swojej kariery Southgate zagrał w meczach Premier League 426 razy (136 razy pomógł zachować drużynie czyste konto), asystował przy 16 bramkach, a sam strzelił ich 17. Wbrew pozorom nie wszystkie zdobył po strzałach głową.
Podczas mundialu w Niemczech Southgate przez pierwsze dwa tygodnie pracował jako komentator ITV u boku Clive’a Tyldesleya. W tym czasie Steve McClaren odszedł z Middlesbrough, aby zastąpić Svena-Görana Erikssona na stanowisku selekcjonera reprezentacji Anglii. W jego miejsce zatrudniono 35-letniego Garetha Southgate’a, mimo że nie miał on uprawnień wymaganych do prowadzenia klubu w Premier League (Licencja UEFA Pro). Początkowo League Managers’ Association była przeciwna temu pomysłowi, ale Boro powoływało się na identyczny przypadek w Newcastle, które zakontraktowało w lutym Glenna Roedera. Argumentowano też, że Southgate nie miał czasu, aby uczestniczyć w kursie, ponieważ był czynnym zawodnikiem, a jego doświadczenie w reprezentowaniu kraju na arenie międzynarodowej powinno być wystarczające. Zgodnie z prawem, pierwszy kontrakt obejmował jedynie 12 tygodni, ale po ich upływie zarząd Premier League wydał zgodę na pozostanie managera na stanowisku (Southgate zaczął ubiegać się o Licencję UEFA Pro latem 2008 roku).
W pierwszym meczu Southgate’a w nowym sezonie Premier League Middlesbrough uległo 2:3 Reading na wyjeździe (w trakcie rozgrywek klub przegrał na wyjeździe ze wszystkimi trzema beniaminkami – Reading, Sheffield United i Watford). Boro zakończyło sezon na 12. miejscu, odpadło z Pucharu Ligi w pierwszej rundzie, a z Pucharu Anglii w szóstej. W każdej rundzie FA Cup drużyna musiała grać powtórzony mecz, co sprawiło, że na przestrzeni całego sezonu Boro wychodziło na boisko więcej razy niż broniący pucharu Liverpool. Piłkarze czuli, że w klubie panują rządy silnej ręki:
Był twardy i sprawiedliwy. Tak, jest miłym gościem, ale pamiętam, gdy w uprzejmy i konstruktywny sposób poinformował mnie, jak ch****o grałem. Czasem piłkarz musi usłyszeć coś takiego, a on z pewnością nie bał się tego mówić.
– opowiadał po latach były obrońca Boro, Robert Huth. Źródło: https://www.theguardian.com/football/2021/jul/11/gareth-southgate-earned-respect-of-players-during-middlesbrough-years
Drugi sezon Southgate’a, 2007/2008, nie rozpoczął się dobrze, bo jego drużyna spędziła pierwsze tygodnie w okolicach strefy spadkowej (i znalazła się w niej w 15. kolejce). Mimo to zakończyła rozgrywki miejsce niżej niż rok wcześniej, a w ostatnim meczu kampanii zanotowała najwyższe zwycięstwo w historii klubu w erze Premier League. Był to domowy mecz przeciwko Manchesterowi City, który ekipa Middlesbrough wygrała 8:1 (do dziś wynik pozostaje najwyższym zwycięstwem w karierze managerskiej Southgate’a).
Na początku sezonu 2008/2009 w klubowej kasie nie było zbyt wielu pieniędzy na transfery, ale Boro weszło dobrze w rozgrywki, wygrywając w sierpniu 2 z 3 ligowych spotkań. Gareth Southgate otrzymał wówczas nagrodę dla Managera Miesiąca w Premier League (jest on drugą osobą, po Stuarcie Pearce’ie, która odebrała statuetkę zarówno dla piłkarza, jak i managera miesiąca w tej lidze). W listopadzie klub zajmował ósme miejsce w tabeli, ale później przyszła seria 14 meczów bez zwycięstwa i rozpoczęła się walka o utrzymanie, która trwała aż do ostatniego spotkania sezonu. Middlesbrough przegrało z West Hamem na wyjeździe 1:2 i spadło do Championship z 19. miejsca. Southgate’a nie zwolniono aż do października 2009 roku i wygranej 2:0 nad Derby County, po której Boro zajmowało czwartą pozycję w Championship. Prezes klubu, Steve Gibson, przyznał, że rozwiązanie umowy było tylko kwestią czasu:
Podjąłem decyzję dwa albo trzy tygodnie temu, ale trzeba postępować w najlepszym interesie zespołu. Poczuliśmy, że nadszedł czas na zmiany w sposobie prowadzenia naszego klubu. (…) W sensie piłkarskim nie była to trudna decyzja. W osobistym była bardzo trudna, ponieważ Gareth Southgate to bardzo dobry i przyzwoity człowiek.
Źródło: http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/teams/m/middlesbrough/8318553.stm
Następca Southgate’a, Gordon Strachan, nie zdołał awansować z Middlesbrough do Premier League. Udało się to dopiero w 2016 roku pod wodzą Aitora Karanki.
W 2010 Gareth Southgate powrócił do współpracy z ITV – pracował jako ekspert przy meczach FA Cup, Ligi Mistrzów, a także reprezentacji Anglii. W styczniu 2011 roku zaoferowano mu funkcję szefa działu rozwoju FA, z której zrezygnował w lipcu 2012 (nie chciał też kandydować do roli dyrektora technicznego, choć widziano w nim faworyta). Był współodpowiedzialny m.in. za zmiany w organizacji futbolu młodzieżowego czy opracowanie planów St. George’s Park, czyli bazy treningowej FA.
Praca z angielską młodzieżą…
Upłynęły cztery lata, zanim Southgate ponownie zajął się trenowaniem piłkarzy. W sierpniu 2013 roku podpisał trzyletnią umowę jako manager reprezentacji Anglii do lat 21, zastępując na tym stanowisku Stuarta Pearce’a. Drużyna wygrała 1:0 jego debiutancki mecz przeciwko Mołdawii w kwalifikacjach do ME w 2015 roku, ale podczas turnieju zajęła ostatnie miejsce w grupie B. Rok później jego zespół triumfował w Toulon Tournament (uznawanym za najbardziej prestiżowy turniej towarzyski dla zespołów młodzieżowych), pokonując w finale Francję 2:1.
W ciągu trzech lat, podczas których Southgate prowadził reprezentację Anglii do lat 21, zadebiutowali w niej m.in. tacy gracze jak: Luke Shaw, James Ward-Prowse, Marcus Rashford, John Stones, Dele Alli, Eric Dier, Harry Kane, Jesse Lingard czy Jordan Pickford. Zespół wygrał 27 meczów, 3 zremisował i 3 przegrał.
… i seniorską reprezentacja Anglii
Żeby zrozumieć, jak to się stało, że Gareth Southgate objął posadę selekcjonera seniorskiej reprezentacji Anglii, trzeba sięgnąć pamięcią do Euro 2016. Anglicy zakończyli swój udział w turnieju na 1/8 finału po porażce 1:2 z Islandią, którą Alan Shearer nazwał
„najgorszym występem angielskiej drużyny narodowej, jaki kiedykolwiek widział”.
Źródło: https://www.goal.com/en-bh/news/shearer-tears-into-england-after-euro-2016-exit-that-was-the-worst-performance-ive-ever-seen/15fjtim6ku45216cwnosnndqth/match/7h3t6sygv81gt8zj0p67m3uuh
Roy Hodgson podał się do dymisji i stało się jasne, że FA powinna zatrudnić nowego selekcjonera jeszcze przed wrześniowym meczem ze Słowacją w eliminacjach do mundialu w Rosji. Posadę otrzymał Sam Allardyce (wygrał wyżej wspomniany mecz 1:0), ale opuścił drużynę zaledwie trzy tygodnie później, gdy dziennikarze The Daily Telegraph zorganizowali prowokację (nagrali managera podczas ustawionej rozmowy z rzekomymi azjatyckimi biznesmenami, która dotyczyła m.in. sposobów obejścia regulacji transferowych – tzw. third party ownership). Nagrania nie tylko skompromitowały samego Allardyce’a, ale i postawiły w trudnej sytuacji Football Association, która rozwiązała kontrakt za porozumieniem stron i musiała znaleźć drużynie narodowej nowego opiekuna jeszcze przed kolejnymi meczami eliminacyjnymi w październiku.
Wybór padł na prowadzącego kadrę U21 Southgate’a, który miał spędzić w roli tymczasowego managera zaledwie kilka spotkań – do czasu, aż FA znajdzie kogoś innego na stałe. Prowadzona przez niego kadra wygrała 2:0 z Maltą, zremisowała 0:0 ze Słowenią, pokonała 3:0 Szkocję i zremisowała 2:2 z Hiszpanią, co zaowocowało zaproponowaniem mu czteroletniego kontraktu. Tak o nowym selekcjonerze wypowiedział się Martin Glenn, dyrektor generalny FA:
Poradził sobie bardzo dobrze podczas czterech meczów, kiedy był tymczasowym managerem i zaimponował nam w trakcie trudnego procesu rekrutacji. Gareth jest wspaniałym ambasadorem tego, czym jest FA, jest bardzo dobrym taktykiem i liderem, ale poza tym jest też zwycięzcą, a to ważny element tej pracy.
Źródło: https://www.thefa.com/news/2016/nov/30/gareth-southgate-announcement-301116
Czysta karta – mundial w Rosji
Anglia zakwalifikowała się na mistrzostwa świata w Rosji, gdzie zajęła drugie miejsce w grupie G, a ostatecznie dotarła do etapu półfinałów (za to osiągnięcie Southgate otrzymał pod koniec 2018 nagrodę Sportowa Osobowość Roku BBC w kategorii trener; powtórzył to w 2021). Był to pierwszy taki wynik Anglików na mundialu od czasu występu w 1990 roku pod wodzą Bobby’ego Robsona i trzeci w historii, jeśli wziąć pod uwagę rok 1966 i kadrę Alfa Ramseya, która wygrała MŚ.
Latem 2018 roku kibice dyskutowali jednak nie tylko o historycznym wyniku drużyny (czwarte miejsce), ale też o ubiorze Garetha Southgate’a. Kamizelka noszona wówczas przez selekcjonera Anglików zyskała status kultowej, a Marks & Spencer (od 2007 roku oficjalny dostawca garniturów dla reprezentacji Anglii) zanotował 35% wzrost sprzedaży tej części garderoby. Sam Southgate po latach tłumaczył, że zakładał kamizelkę tylko dlatego, że „byłoby mu zbyt ciepło w marynarce” :
To było kuriozalne, ponieważ kiedy zacząłem grać w piłkę w Crystal Palace, przyszedłem na pierwszy trening w mundurku szkolnym, więc przez jakieś 25 lat bardzo krytykowano mój gust, jeśli chodzi o ubiór. I nagle jestem na pierwszych stronach gazet jako „ikona stylu”, a kiedy masz taką twarz, jak moja, to nikt nie myśli tak o tobie w pierwszej kolejności.
W ramach uznania dla wyników jego drużyny, już po mundialu, londyńska stacja metra Southgate przez dwa dni nosiła nazwę „Gareth Southgate”.
Southgate zainspirował również internautów do stworzenia poświęconego mu hasztagu. Po meczu 1/8 finału z Kolumbią, który Anglia wygrała w rzutach karnych manager zamiast świętować awans swojej drużyny, pocieszał Mateusa Uribe – jednego z graczy, którzy zmarnowali swoje jedenastki. Zachowanie Southgate’a skradło serca użytkowników Twittera – internauci wymyślali fikcyjne historie, mające być dowodem na dobre wychowanie i empatię Southgate’a i oznaczali wpisy hasztagiem #GarethSouthgateWould.
Podczas meczów tamtego mundialu z trybun niosła się przyśpiewka „Southgate, You’re the One”, wzorowana na hicie Atomic Kitten z 2000 roku pod tytułem „Whole Again”. Przerobiony przez kibiców refren (w którym nie zabrakło nawiązania do hasła z Euro 1996, “Football Comes Home”) brzmiał:
Looking back on when we first met
I cannot escape and I cannot forget
Southgate, you’re the one
you still turn me on
Football’s coming home again.
Rok później, w 2019, reprezentacja Anglii zajęła trzecie miejsce w pierwszej odsłonie Ligi Narodów, pokonując po rzutach karnych Szwajcarię 6:5 (co ciekawe, jeden z nich wykonał bramkarz Jordan Pickford). Tym samym Anglicy wygrali drugi z rzędu konkurs rzutów karnych podczas wielkiego turnieju (a warto zaznaczyć, że przegrali poprzednich sześć). W tym samym roku królowa Elżbieta II przyznała Southgate’owi order Oficera Imperium Brytyjskiego.
Demony przeszłości – Euro 2020
Kiedy stało się jasne, że Euro 2020 nie odbędzie się zgodnie z planem, Southgate napisał swoją drugą książkę „Anything Is Possible: Be Brave, Be Kind & Follow Your Dreams”, tym razem skierowaną do „każdej młodej osoby, która czuje się niepewnie, jest zagubiona lub wątpi w siebie”. Użył w niej przykładów z własnego życia, aby zilustrować, w jaki sposób można pokonać własne słabości, a dochód ze sprzedaży zasilił The Prince’s Trust – organizację charytatywną założoną w latach 70. jeszcze przez księcia Karola (Southgate od 15 lat jest jej Ambasadorem Dobrej Woli). Na tylnej okładce książki umieszczono cytat:
Jeśli z chudego, introwertycznego nastolatka, który kiedyś usłyszał, że nie zdoła zostać piłkarzem, stałem się kimś, kto grał dla reprezentacji swojego kraju i ją trenował, to jest dla mnie jasne, że wszystko jest możliwe.
“Anything Is Possible” Gareth Southgate
Zdanie nabrało szczególnego znaczenia podczas Euro 2020, rozgrywanego z rocznym opóźnieniem z powodu pandemii covid-19. Reprezentacja Anglii osiągnęła podczas turnieju coś, co nie udało się nigdy wcześniej w jej historii – awansowała do finału mistrzostw Europy. Coś, do czego 25 lat wcześniej – jako piłkarz – mógł przyczynić się Gareth Southgate, ale zmarnował swój rzut karny w półfinale z Niemcami:
Kiedy patrzę na to z perspektywy czasu, to nie mam wątpliwości, że było to najtrudniejsze wyzwanie w moim życiu zawodowym. (…) Nigdy nie czułem złości, po prostu czułem żal i miałem wyrzuty sumienia, czułem odpowiedzialność. W małym stopniu wciąż to czuję. (…) Czas dał mi możliwość, żeby umieścić te wydarzenia w lepszej perspektywie np. wobec tego, jak żyliśmy prze ostatnie trzy miesiące [pandemii]. Czy pudło z jedenastu metrów ma jakiekolwiek znaczenie, biorąc pod uwagę całe życie?
– mówił Southgate w sierpniu 2020 roku w rozmowie z księciem Williamem dla Heads Together – inicjatywy wspieranej przez rodzinę królewską, zajmującej się promowaniem zdrowia psychicznego.
Na Euro 2020 Anglicy wyszli z pierwszego miejsca w grupie D, a w drodze do finału wyeliminowali Niemcy (to wtedy całe Wembley głośno śpiewało Sweet Caroline / Good Times never seemed so good), Ukrainę i Danię. W dniu półfinału z Danią, jeszcze zanim kibice poznali wynik spotkania, zespół Atomic Kitten opublikował studyjne nagranie nowej wersji hitu „Whole Again”, tym razem noszącego tytuł: „Southgate, You’re The One (Football’s Coming Home Again)”.
Sam Southgate, jeszcze przed rozpoczęciem rywalizacji o czempionat Starego Kontynentu, skierował do kibiców Trzech Lwów otwarty list „Dear England”. Selekcjoner poruszył w nim kilka kwestii, takich jak reprezentowanie kraju, patriotyzm czy wpływ profesjonalnych piłkarzy na społeczeństwo.
Jest coś, co mówię naszym zawodnikom przed każdym meczem Anglii, a powtarzam to, dlatego że naprawdę wierzę w to całym sercem. Mówię im, że jeśli wychodzisz na boisko w tej koszulce, to zyskujesz możliwość stworzenia wspomnień, które ludzie zapamiętają na zawsze.
Źródło: https://www.theplayerstribune.com/posts/dear-england-gareth-southgate-euros-soccer
Nie zabrakło też gorzkich słów na temat tych, którzy obrażają piłkarzy reprezentacji Anglii na tle rasistowskim:
Na nieszczęście dla osób, które angażują się w tego typu zachowania, mam złe wieści. Jesteście po stronie przegranych. Jest dla mnie jasne, że zmierzamy w kierunku o wiele bardziej tolerancyjnego i pełnego zrozumienia społeczeństwa i wiem, że nasi chłopcy będą dużą częścią tego procesu.
Źródło: https://www.theplayerstribune.com/posts/dear-england-gareth-southgate-euros-soccer
Już po zakończeniu turnieju Marcus Rashford, Jadon Sancho i Bukayo Saka padli ofiarą internetowego hejtu z powodu koloru ich skóry. Wszyscy trzej piłkarze nie wykorzystali „jedenastek” w serii rzutów karnych w finałowym, przegranym spotkaniu z Włochami; wszystkich trzech Gareth Southgate wpuścił na boisko z ławki rezerwowych (Sakę w 70., a Rashforda i Sancho w 120. minucie). Selekcjoner Anglików przekonywał na pomeczowej konferencji prasowej, że odpowiedzialność za dobór strzelców spoczywa na nim:
Muszą wiedzieć, że żaden z nich nie jest teraz sam. Wygrywamy i przegrywamy jako cała drużyna. To ja wybrałem wykonawców rzutów karnych; pracowaliśmy nad nimi na treningu (…), dziś wieczorem nam się nie udało. Wiemy, że [Rashford, Sancho i Saka] byli najlepszymi wykonawcami, z tych piłkarzy, którzy przebywali na boisku. (…) Oczywiście to bolesne dla chłopców, ale nie ich należy za to winić, to moja decyzja jako trenera.
Jesienią 2021 Football Association zaproponowała Southgate’owi nowy kontrakt, obowiązujący do końca 2024 roku, który obejmował ponad dwukrotną podwyżkę wynagrodzenia (ok. 100 tysięcy funtów tygodniowo, czyli nieco ponad 5 milionów funtów za sezon).
Burzliwy 2022 rok
Jeszcze przed mundialem w Katarze stało się jasne, że Anglia spadnie do niższej dywizji w Lidze Narodów. Przesądziły o tym dwie porażki z Węgrami (w tym 0:4 u siebie – najwyższa przegrana Anglików w historii w meczu o stawkę i najwyższa domowa porażka od 1928 roku), remis i porażka z Włochami oraz dwa remisy z Niemcami. Po spotkaniu z Węgrami na Molineux w Wolverhampton publika wybuczała drużynę i spiewała „You Don’t Know What You’re Doing” pod adresem Southgate’a. Opowiedział na to na Twitterze Jamie Carragher, podkreślając, że od czasów Alfa Ramseya Anglicy nie mieli lepszego selekcjonera:
Słabe wyniki w Lidze Narodów stały się punktem wyjścia do rozpoczęcia debaty publicznej na temat tego, czy selekcjoner powinien poprowadzić drużynę podczas zimowych MŚ w Katarze. Ostatecznie tak się stało – Anglia wygrała grupę B i dotarła do ćwierćfinału, w którym wyeliminowała ją broniąca tytułu (i późniejszy wicemistrz świata) Francja. Niemal od razu po końcowym gwizdku tego meczu powróciły pytania o przyszłość Southgate’a, a on sam zaznaczał, że potrzebuje czasu, aby podjąć właściwą decyzję (należała do niego, bo FA nie miała w planach zrywania kontraktu). W dniu finału MŚ, czyli tydzień po odpadnięciu Anglii z turnieju, ogłoszono decyzję, że Southgate pozostanie na swoim stanowisku.
Katarzyna Sak
Źródła:
- https://www.transfermarkt.com/gareth-southgate/profil/trainer/3358
- https://www.premierleague.com/players/153/Gareth-Southgate/overview
- https://www.coachesvoice.com/the-bear-pit/
- https://www.theguardian.com/football/the-agony-and-the-ecstasy/2017/mar/16/gareth-southgate-crystal-palace-captain-england-manager
- https://www.theguardian.com/football/blog/2021/jul/09/gareth-southgates-special-qualities-can-be-lost-amid-political-squabbles
- https://croydon.ac.uk/good-luck-croydon-college-alumnus-gareth-southgate/
- https://www.cpfc.org/forums/archive/index.php/t-42110.html
- https://www.footballdatabase.eu/pl/zawodnik/szczegoly/2025-gareth-southgate
- http://www.englandfootballonline.com/teammgr/Mgr_Southgate.html
- https://www.englandstats.com/player.php?pid=1071
- https://www.theguardian.com/football/2006/jun/07/newsstory.middlesbrough
- https://www.bbc.com/sport/football/18927350
- https://www.fourfourtwo.com/features/thank-you-gareth-southgate-how-a-nation-fell-in-love-with-a-man-who-felt-he-had-something-to-prove
