Telmo Zarra – czyli Telmito Strachliwy

W większości klubów znajdziemy kogoś, kto nosi miano klubowej legendy. Kogoś takiego znajdziemy w historii wielkich klubów, jak i tych mniejszych. Chociaż wybitnych zawodników świat widział wielu, to niewielu może pochwalić się tyloma osiągnięciami co gwiazda hiszpańskiej piłki z kraju Basków. 

Telmo Zarra – biogram

• Pełne imię i nazwisko: Telmo Zarraonandía Montoya
• Data i miejsce urodzenia: 20 stycznia 1921 (Erandio, Hiszpania)
• Data i miejsce śmierci: 23 lutego 2006 (Bilbao, Hiszpania)
• Pozycja: Napastnik
• Wzrost: 1,80 m

Kariera klubowa

• SD Erandio Club – 1939-1940 (20/12)
• Athletic Bilbao – 1940-1955 (277/251)
• SD Indauxtu (14/3)
• Barakaldo CF (12/2)

Kariera reprezentacyjna

• Hiszpania (20/20)

Dzieciństwo i początki piłkarskiej przygody

Telmo urodził się 20 stycznia 1921 r. w Erandio. Wychowywał się w bardzo licznej rodzinie, był siódmym z dziesięciorga dzieci, a aż siedmiu z nich było chłopcami. Zaczął interesować się piłką już od małego i chciał iść w ślady swoich dwóch starszych braci, którzy w tamtym okresie grywali już w klubach. Niestety tego pomysłu nie pochwalał jego ojciec, który twierdził, że wystarczy mu już dwóch piłkarzy w rodzinie i nie potrzebuje kolejnego. Zarra jednak nie zaprzestał swojej pasji i zaczął reprezentować takie kluby jakie jak Asúa i Pitaberetxe. Właśnie w tamtym okresie dostał przydomek Telmito el miedoso-Telmito strachliwy, bo, według otoczenia, nie posiadał cech typowego napastnika, takich jak odwaga, chęć podejmowania ryzyka i pewność siebie.

„Siempre he sido muy vergonzoso y cohibido, hasta jugando lo era. En Asúa me llamaban Telmito el miedoso.” 

„Zawsze byłem bardzo nieśmiały i niepewny siebie, nawet kiedy grałem. W Asúa nazywali mnie Telmito strachliwy”

 ~Telmo Zarra

Swój pierwszy profesjonalny kontrakt podpisał z klubem Erandio Club z Segunda División. Dołączył do nich w sezonie 1937/38. Później piłkarz został powołany przez reprezentacje Biskajów na towarzyski mecz z Guipúzcoa, gdzie strzelił 7 z 9 goli w tamtym spotkaniu.

Największa miłość – Atletic Bilbao

Po Erandio Club, piłkarz trafił bezpośrednio do Atletic Bilbao. Rojiblancos poszukiwali wtedy graczy, aby odbudować drużynę, zniszczoną przez panującą wojnę. Zadebiutował w meczu ligowym z Valencia 29 września 1940 roku. Debiut mógł zaliczyć do udanych, albowiem strzelił dwa gole, a po raz pierwszy trafił do siatki już w 17 minucie spotkania. Mecz ostatecznie zakończył się remisem 2-2 i był początkiem piękniej historii Telmo w drużynie Los Leones. Podczas sezonu 1941/42 Zarra musiał chwilowo opuścić szeregi Bilbao, aby odbyć służbę wojskową. Przez pewien czas grał dla Ceuty, rozegrał tam kilka meczów i powrócił do Atletic.

Jego powrotu nie można było nazwać udanym. Baskowie zmierzyli się z Barceloną w finałowym meczu Copa del Generalísimo (dzisiejsze Copa del Rey). Spotkanie nie zostało rozstrzygnięte w podstawowym czasie gry, więc według zasad, drużyny musiały przystąpić do dogrywki. Zarra zmarnował idealną okazję na strzelenie bramki, a jak mówi stare porzekadło — niewykorzystane sytuacje się mszczą. I tak stało się też tym razem. Barcelona strzeliła zwycięskiego gola i tym samym wygrała turniej.

Niedługo po bolesnej porażce z katalońskim klubem, w sezonie 1942/43, Atletic zdobył mistrzostwo Hiszpanii i Copa del Generalísimo pokonując Real Madryt w finale, gdzie strzelił jedynego, zwycięskiego gola.

W sezonie 1943/44 nabawił się pierwszej poważniejszej kontuzji, mianowicie złamał obojczyk w meczu z Barceloną, co wykluczyło go z gry na pewien czas. Po powrocie świętował kolejny tytuł pucharowy w meczu przeciwko Valencii, gdzie strzelił gola w 29 minucie. Wybitne osiągnięcia indywidualne poparte były zdobytymi nagrodami dla najlepszego strzelca. Pierwsza nagrodę Pichichi odebrał w sezonie 1944/45 zdobywając 20 goli w 26 meczach. Tę samą nagrodę otrzyma jeszcze pięciokrotnie w swojej karierze.

W sezonie 1950/51 Zarra osiągnął jeden ze swoich największych rekordów — strzelił 38 bramek w 30 meczach ligowych. Ten wynik dał mu miano najlepszego strzelca ligi hiszpańskiej jeszcze na wiele długich lat po zakończeniu kariery. W sezonie 1951/52 nabawił się najpoważniejszej kontuzji w karierze, po której musiał przejść operacje, co wykluczyło go z gry na resztę sezonu, ale nie przeszkodziło mu to, aby po powrocie, w sezonie 1952/53 zostać, po raz kolejny raz i ostatni, królem strzelców z 25 bramkami w 29 meczach ligowych.

W sezonie 1953-54 Zarra zaczął tracić swoją świetną formę, co wiązało się z wylewającą się na piłkarza falą krytyki. Przyszłość napastnika stanęła pod znakiem zapytania, zwłaszcza po tym, jak obiecujący młody piłkarz, Eneko Arieta, powoli zajmował jego miejsce w wyjściowej jedenastce Rojiblancos. W ciągu dwóch ostatnich sezonów spędzonych w Athleticu baskijczyk wystąpił tylko w 11 meczach i strzelił zaledwie 5 bramek. W rezultacie, pod koniec sezonu 1954-55 Zarra postanowił zakończyć karierę w Primera División.

Życie po Bilbao

Po pięknej i długiej przygodzie w Atletic Bilbao spędził dwa sezony w drugiej lidze hiszpańskiej. Występował dla takich klubów jak SD Indautxu i Baracaldo gdzie ostatecznie zakończył swoją przygodę z profesjonalną piłką nożną w roku 1957, mając 36 lat. Pomimo tego nadal grał w piłkę w drużynie weteranów Vizcaya, a pieniądze zebrane podczas tych meczów trafiały na cele charytatywne.

Reprezentacja

Jeśli chodzi o grę dla swojego kraju, błyszczał tak samo jak na ligowych boiskach. Zadebiutował 11 marca 1945 roku w meczu z Portugalią zremisowanym 2:2. W swoim CV ma też występy na mistrzostwach świata w Brazylii gdzie rozegrał 6 spotkań i strzelił 4 bramki. Swoje najważniejsze trafienie zaliczył w meczu z Anglią w Rio de Janeiro gdzie dzięki tej bramce Hiszpania wygrała 1-0 i trafiła do półfinału rozgrywek, co aż do roku 2010 było największym osiągnięciem Hiszpanii na mistrzostwa świata. Bramka strzeloną anglikom znana jest jako „Bramka Zarry”. Dla reprezentacji strzelił w sumie 20 goli, a jednym z lepszych występów reprezentacyjnych był mecz ze Szwajcarią zakończony wynikiem 6-3, gdzie sam Zarra strzelił 4 gole.

Nagroda imienia Zarry

Trofeo Zarra, czyli nagroda na cześć Telmo Zarry, przyznawana jest piłkarzowi mającemu obywatelstwo hiszpańskie z największą liczbą goli w danym sezonie rozgrywek La Liga. Przyznawana jest corocznie przez hiszpański dziennik sportowy „Marca”

Gracze, którzy zdobyli nagrodę Zarra:

Ostatnie lata i śmierć

Po zakończeniu przygody z piłką Zarra otworzył sklep sportowy w Bilbao i restauracje, którą prowadził z rodziną do końca życia. Telmo po wielu latach również doczekał się hołdu dla swojej osoby na San Mamés 17 sierpnia 1997 roku. Piłkarz umarł 23 lutego 2006 roku w Bilbao w wieku 85 lat na zawał serca.

Statystyki

Trofea klubowe i indywidualne:

• Mistrzostwo Hiszpanii: 1943
• Copa del Rey (4x): 1943, 1944, 1945, 1950
• Król strzelców (6x): 1945, 1946, 1947, 1950, 1951, 1953

Bramki:

• SD Erandio Club: 12 (wyst. 20)
• Athletic Bilbao: 251 (wyst. 277)
• SD Indauxtu: 3 (wyst. 14)
• Barakaldo CF: 2 (wyst. 12)

• Reprezentacja: 20 (wyst. 20)

Rekordy:

• Piłkarz z największa ilością strzelonych bramek w Copa del Rey – 81
• Piłkarz z największą strzelonych ilością bramek w La Liga – 251
• Najlepszy strzelec Atletic Bilbao – 335 goli
• Hiszpański piłkarz z największą liczbą strzelonych hat-tricków w La Liga – 23
• Największa liczna strzelonych goli w finale pucharu króla – 4

Zawodnik uznawany za najlepszego napastnika w historii Athleticu i jednocześnie długoletni rekordzista pod względem zwycięstw w klasyfikacji króla strzelców ligi hiszpańskiej. Chociaż jego rekordy w La Liga już dawno zostały pobite, Zarraonandía na zawsze pozostanie zapisany na kartach historii hiszpańskiej piłki jako jednostka wybitna i legendarna.